Söz konusu kararda sayılan faaliyette bulunan mükellefler basit usul kapsamından çıkarılarak gerçek usulde vergilenecek.
Aslında 13 büyükşehirde imalat, alım satım, otel, lokanta gibi basit usul kapsamı dışında olan mükellefler, söz konusu karar ile diğer 17 büyükşehirde de basit usul kapsamı dışına çıkarılarak tüm büyükşehirlerde aynı işi yapanlar için eşitlenmiş oldu.
Gelir İdaresi Başkanlığı Faaliyet Raporu verilerine göre 31/12/2024 tarihi itibarıyla 821.849 faal basit usule tabi mükellef bulunmaktadır.
Bu düzenleme ile birlikte yaklaşık 250- 300 civarında Basit Usulde vergilendirilen mükellef, gerçek usulde vergilendirilmeye başlanacak.
Düzenleme 1 Ocak 2026 itibariyle yürürlüğe girecek.
Basit usulde vergi yok, defter tutmak yok, beyanname yok
Gelir Vergisi Kanununa göre mükellefler Basit Usulde ve Gerçek Usulde olmak üzere iki şekilde vergilendirilirler. Basit Usulde vergileme, Gelir Vergisi Kanununda genel ve özel şartları tek tek sayılan ve nispeten daha küçük işletmeler için uygulanan bir vergileme usulüdür.
Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin ticari kazançları gelir vergisinden istisnadır.
Basit usulde kazanç istisnasından yararlanacak olan mükelleflerin, istisna kapsamındaki bu kazançları için yıllık beyanname ve geçici vergi beyannamesi verilmez, diğer gelirleri dolayısıyla beyanname vermeleri halinde de bu kazançları beyannameye dâhil edilmez.
Kazançları basit usulde tespit edilen mükellefler tarafından defter tutulmaz. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları “aracılık ve sorumluluk sözleşmesi” düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulur.
Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisna edilmiş olup, bu mükellefler tarafından KDV Beyannamesi verilmez.
Basit usul kapsamı dışına çıkarılan mükellefler kimler?
Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde 31 Aralık 2024 itibariyle TÜİK verilerine göre nüfusu 30 bini aşmayan ilçeler hariç olmak üzere, şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan taksi ve dolmuşçular, her türlü emtia imalatı ile alım-satımı ile uğraşanlar, inşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar, motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarımı ile uğraşanlar, lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler, eğlence ve istirahat yerlerini işletenler inşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar 1 Ocak 2026 itibariyle gerçek usule tabi olacaklar.
Böylelikle aynı işi yapan ancak farklı vergileme esaslarına tabi olan mükellefler arasında eşitlik sağlanarak 30 Büyükşehirde aynı işi yapan mükellefler aynı şekilde vergilenmiş olacak.
Basit usul dışına çıkarılan mükelleflerde vergileme
Basit Usulde vergilendiriliyor iken Gerçek Usulde vergilemeye geçen mükellefler bir takım yükümlülükler ile karşı karşıya kalacaklar. Bu mükellefler;
-Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ve Geçici Vergi Beyannamesi verecekler,
-Satışları KDV ye tabi olacak, KDV beyannamesi verme yükümlülüğü doğacak,
-Vergi Usul Kanununda sayılmış defterleri tutmak zorunda kalacaklar.
Sonuç olarak defter tutmayan ve vergi dışı kalan çok sayıda mükellef 2026 dan itibaren defter tutacak, gelir vergisi, geçici vergi, katma değer vergisi beyanı ve ödemesi ile karşılaşacağından, mükellefler bu değişim ve dönüşüme hazırlıklı olmalıdır.