<p style="text-align: justify;"><strong>Enflasyon</strong> oranı tartışmalarının ne kadar anlamsız olduğunu, yeniden değerleme oranının tarihi rekoru tescilledi. Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılı vergi, harç ve cezalara uygulanmak üzere 2022 yılına ilişkin yeniden değerleme oranına esas olan veriyi açıkladı. Ekim ayında Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) 12 aylık ortalamalara göre %122.93 oranında artış gösterdi.</p> <p style="text-align: justify;">Vergi Usul Kanunu'nun 298'inci maddesine göre hesaplanan yeniden değerleme oranı; yeniden değerleme yapılacak yılın ekim ayında (ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre TÜİK'in açıkladığı Yİ-ÜFE'de meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ilan edilecek. Genel tebliğ ile açıklanacak olan yeniden değerleme oranı (%122.93) bugüne kadarki en yüksek oran. Bu oran 1994 yılında %107.6, 2002 yılında %59 ve 2021 %36 olarak gerçekleşmişti.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>YENİ YILDA VERGİ ZAMLARI ISITACAK</strong></p> <p style="text-align: justify;">Türk vergi sisteminde önemli bir yeri olan ‘<strong>yeniden değerleme oranı</strong>', yıllık vergi artışları, maktu harçlar, damga vergisi, trafik para cezaları, pasaport ve diğer değerli kağıt bedelleri ile emlak vergisi (yeniden değerleme oranının yarısı dikkate alınır) tutarlarının belirlenmesinde rol oynadığı gibi yargılama usulünde de görevli mahkemenin, kesinleşecek veya istinaf yahut temyiz edilebilecek kararların belirlenmesindeki ölçüte de dayanak teşkil etmektedir.</p> <p style="text-align: justify;">2023 yılında uygulanacak olan %122.93 yeniden değerleme oranının bu kadar yüksek olması, nüfusun neredeyse tamamının bundan olumsuz etkilenmesine neden olacaktır. Özellikle 26 milyon motorlu taşıt sahibinin araçları ile ilgili her yılın ocak ve temmuz aylarında ödedikleri Motorlu Taşıtlar Vergisi tutarı ciddi bir şekilde artacaktır. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nda Cumhurbaşkanı'na yeniden değerleme oranının %50 fazlasını geçmemek, %20'sinden az olmamak üzere yeni oranlar tespit etmeye, taşıt değerlerini ayrı ayrı veya birlikte yeniden belirleme yetkisi mevcuttur. Daha önce olduğu gibi bu yetkinin 2023 yılında da Cumhurbaşkanı tarafından kullanılacağını, motorlu taşıt sahiplerinin yükünün biraz azaltılacağını şimdiden söyleyebilirim.</p> <p style="text-align: justify;">Emlak vergileri de 2023 yılında zamlanacaktır. 2022 yılı matrahları yeniden değerleme oranının yarısı oranında, yani %61.465 oranında artacaktır. Bu artış oranının uygulanması ile birlikte bazı taşınmazlar Şubat 2023'te değerli konutlar vergisinin konusuna girebilir.</p> <p style="text-align: justify;">Araç muayene ücretleri, trafik para cezaları ve daha pek çok idari para cezasında Cumhurbaşkanına verilmiş artırma veya eksiltme yetkisi yoktur. Bu nedenle, araç muayene ücreti ve para cezalarında %122.93 oranında artış olacaktır.</p> <p style="text-align: justify;">Yeniden değerleme oranının yüksekliği her zaman vergi artışı olarak değil, bazen de istisna tutarını ve vergi tarifesi dilimlerini yükseltici etki yapmaktadır. Örneğin; Mesken kira gelirlerine 2022'de 9.500 TL olarak uygulanan istisna tutarı %122.93 oranında artırılarak 21.178,35 TL olarak uygulanacak ve ayrıca işyerinde yemek vermeyerek ücretlilerine yemek bedeli ödeyen işverenlerin bu bedellerden 2022 yılında istisna tuttukları 55.08 TL'lik istisna tutarı %122,93 oranında artırılarak 122.79-TL olacaktır.</p> <p style="text-align: justify;">Gelir Vergisi Kanunu'nun 103. maddesinde yer alan tarifenin gelir dilim tutarlarının her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle dikkate alınması gerekmektedir. Hal böyle iken, iktidar yıllar itibarıyla yeniden değerleme oranı kadar artış yapmamıştır. Milyonlarca ücretli bu durumdan olumsuz etkilenmiş ve etkilenmeye de devam etmektedir. Bugünkü tarifenin ilk dilimindeki rakam olan 32.000 TL şimdiye kadar yeniden değerleme oranı uygulanmış olsa idi 82.000 TL olacaktı. Yeniden değerleme oranı kadar artış yapılıp tarifenin ilk dilimi 82.000 TL olsaydı, yeniden değerleme oranının uygulanması ile birlikte 2023 yılı gelir vergisi tarifesinde ilk dilim tutarı 182.800 TL olacaktı. Bu sonuç ücretlilerin tarife dilimlerinin güncellenmesine ilişkin taleplerini ortadan kaldıracaktı. Bu yapılmadığı için gelir vergisi tarifesinde ilk dilim 71.337 TL olacak ve ücretlilerin haklı isyanı devam edecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Sözcü | Nedim TÜRKMEN</p>