Çocukların 18 yaşından önce sigortalı çalışmaya başlaması halinde sigortalılık süresi 18 yaşını tamamladıkları tarihten başlatılıyor. Ancak, emeklilik koşullarının belirlenmesinde ilk çalışmaya başladıkları tarih dikkate alınıyor.
Kanun uyarınca işverenin iş yerinde çocukları ile ana, baba ve kardeşleri sigortalı çalışabiliyorlar. Fakat, Sosyal Güvenlik Kurumu, anne babasına ait iş yerinde 18 yaşından önce sigortalı çalışan çocukların sigortasını geçerli saymak için yazılı olarak yapılmış ve hakim tarafından onaylanmış iş sözleşmesi bulunmasını zorunlu kılıyor. Çocuğun çalıştırıldığı tarihte düzenlenmiş ve hakim tarafından onaylanmış iş sözleşmesi bulunmazsa anne babaya ait iş yerinde 18 yaşını doldurmadan önceki sigortayı geçersiz sayıyor.
Elinizde bu şekilde düzenlenmiş ve hakim tarafından onaylanmış iş sözleşmesi varsa bu sözleşme ile tekrar SGK’ya başvurabilirsiniz.
Diğer seçeneğiniz ise konuyu yargıya taşımanızdır. Yargıtay’ın bu konuda emsal kararı bulunuyor. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi (Esas No: 2023/1400, Karar No: 2023/1658), çocuk yararına konulmuş hukuk kurallarının çocuk aleyhine yorumlanamayacağı ve sosyal güvenlik hakkından mahrum bırakılmasının hukuk ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacağı gerekçesiyle SGK’yı haksız buldu. Yargıtay kararları sadece dava açan kişiyi bağlıyor. Ancak bu kararı emsal göstererek açacağınız davada hızlı yol alabilirsiniz.
Asıl yapılması gereken ise SGK’nın 2013/11 Sayılı genelgede Yargıtay kararı doğrultusunda değişikliktir. Değişiklik yapılmadığı sürece vatandaşlar dava açmak zorunda kalacak.
Sigorta başlangıç tarihiniz itibarıyla normal emeklilik için 5975 günü tamamlamanız gerekir. Her bir çocuk için 2 yıla kadar doğum borçlanması yapabilirsiniz. Doğum borçlanması, çocuk 2 yaşını dolduruncaya kadar çalışmadığınız süreler için yapılabilir. Buna göre, iki çocuk için en fazla 1440 gün doğum borçlanması yapma hakkınız bulunuyor. Doğum borçlanmasıyla toplam prim gününüz 3600’ü aşarsa bundan sonra hiç çalışmasanız bile 58 yaşını doldurduğunuz tarihte emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Bu da 16 Nisan 2039 tarihinde dilekçe verebileceğiniz anlamına geliyor. Bu tarihten daha önce emekli olabilmeniz için prim gününüzü 5975’e tamamlamanız gerekir.
Sigorta başlangıç tarihinizi belirtmemişsiniz. 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar, sigorta başlangıç tarihlerine göre 5000 ila 5975 prim gününe tabidir. Doğum borçlanmasıyla 720 gün kazanabilirsiniz. Doğum borçlanmasıyla normal emeklilik için gerekli prim gününe ulaşamazsanız 58 yaşını doldurduğunuz tarihte kısmi emeklilik başvurusu yapabilirsiniz.
Yurt dışı borçlanması ile emeklilikte kesin dönüş şartı konusunda kafa karışıklığı yaşanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun aradığı kesin dönüş şartı Türkiye’ye kesin dönüş yapmak değildir. Yurt dışında yaşamaya devam etmekte mahzur yok. Ancak, kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere yurt dışındaki çalışmaların sona ermiş olması, yaşadığı yabancı ülkeden ikamete dayalı bir sosyal sigorta ödeneği ya da sosyal yardım ödeneği almamak gerekir.
Sosyal sigorta ödeneği ile o ülkedeki çalışmaya bağlı olarak hastalık, iş kazası , meslek hastalığı veya işsizlik nedeniyle iş göremezlik ödeneği ya da işsizlik maaşı kastedilmektedir.
Yaşadığınız ülkede sigortalı bir işte çalışmıyorsanız, sosyal yardım almıyorsanız Türkiye’ye dönmeden emekli aylığı bağlatabilirsiniz. İsteğe bağlı sigorta için Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaktadır. Yurt dışında yaşayanlar isteğe bağlı sigorta yaptıramazlar.
Ay içinde 30 günden az süreyle çalışanların çalışma günlerini 30’a tamamlamak amacıyla borçlanma yapabilmelerinin iki koşulu vardır. Birincisi, işçi ile işveren arasında “kısmi süreli iş sözleşmesi” yapılması gerekir. İkincisi ise bu çalışmaların 25 Şubat 2011 tarihinden sonraya ait olmasıdır.
Eksik günleri borçlanma hakkından, kısmi süreli sözleşmesi bulunanlar ile ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar yararlanır. Bu kişilerin eksik günlerine ilişkin borçlanma yapabilmeleri için ayrıca çalışmalarının işverence Sosyal Güvenlik Kurumuna “(06) Kısmi istihdam”, “(17) Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışan”, “(23) Yarım çalışma” veya “(24) Yarım çalışma ve diğer” kodlarıyla bildirilmiş olması gerekir.
Sürenizi tamamlamadan memuriyetten kendi isteğinizle ayrılacaksanız 6 ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna isteğe bağlı iştirakçilik başvurusu yapmanız gerekir. Altı aydan sonra isteğe bağlı sigorta hakkınız ortadan kalkar. İsteğe bağlı iştirakçi olarak sizden emeklilik keseneği ve kurum karşılığı olarak görevden ayrıldığınız tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık, derece, kademe ve varsa ek göstergeler üzerinden prim alınır.
