215,8 milyarlık Ar-Ge’ye 106 milyar vergi muafiyeti

Türkiye İstatistik Kuru­mu’nun (TÜİK) açıkladığı ve­rilere göre, 2023’te 9 bin 30 olan Ar-Ge teşviklerinden ya­rarlanan girişim sayısı 2024’te 10 bin 569’a yükseldi. Ar-Ge fa­aliyetlerine yönelik vergi teş­vikinin 2023 yılında 59 milyar 332 milyon TL olan tutarı, ge­çen yıl yüzde 78,6 artışla 105 milyar 977 milyon TL’ye ulaş­tı. Dolaylı Ar-Ge teşvikleri gi­rişimlerin ana faaliyet alanla­rına göre analiz edildiğinde, bu tutarın yüzde 48,4’ünün bilgi ve iletişim, yüzde 36,3’ünün imalat sanayii, yüzde 5,3’ünün ise mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde faaliyet gösteren girişimlere ait olduğu gözlendi.

Yarısı gelir vergisi stopaj teşviki

Dolaylı Ar-Ge teşviklerin­den yararlanan girişimler, ge­çen yıl 53 milyar 926 milyon TL ile en fazla gelir vergisi stopaj teşviki desteğinden ya­rarlandı. Bu vergi desteğini sı­rasıyla 50 milyar 552 milyon TL kurumlar vergisi, 1 milyar 399 milyon TL ile gelir vergisi desteği, 99 milyon TL ile kat­ma değer vergisi (KDV) des­teği izledi. Beyan edilen Ar- Ge harcamalarına göre sağla­nan söz konusu dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 49,1’inin kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV’den; yüzde 50,9’unun ise gelir vergisi stopaj deste­ğinden geldiği görüldü.

Ar-Ge için sağlanan dolaylı desteklerin ölçümü, beyanna­me verileri kullanılarak yapı­lıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından sağlanan kurumlar vergisi, gelir vergisi, katma de­ğer vergisi ve gelir vergisi sto­paj teşviklerine ilişkin beyan­name bilgileri üzerinden ya­pılan hesaplamaya göre 2023 yılında 9 bin 30 olan Ar-Ge fa­aliyetlerine yönelik vergi teş­viklerinden yararlanan giri­şim sayısı 2024 yılında 10 bin 569’a yükseldi.

Girişimler Ar-Ge’ye 215,8 milyar TL harcadı

Teşviklerden yararlanmak için beyanname veren giri­şimler ana faaliyet dallarına göre incelendiğinde ilk üç sı­rayı, 5 bin 548 ile bilgi ve ileti­şim, 2 bin 310 ile imalat sanayi ve bin 494 ile mesleki, bilim­sel ve teknik faaliyetler aldı. Buna göre Ar-Ge faaliyeti yü­rüttüğü için vergi teşviki alan firmaların 9 bin 352 ile yüzde 88,5’i üç sektörde yer alıyor.

Girişimlerin destekten ya­rarlanmak için beyan ettik­leri Ar-Ge harcama tutarı ge­çen yıl yüzde 47,3 artışla 215 milyar 827 milyon TL’ye ulaş­tı. Önceki yıl bu tutar 146 mil­yar 558 milyon lira olmuştu. Geçen yıl beyan edilen harca­ma tutarlarında bilgi ve ileti­şim 100 milyar 62,8 milyon li­ra ve yüzde 46,4 ile en büyük paya sahip olurken, bu sektörü yüzde 39,4 payla imalat sana­yi, yüzde 4,6 ile mesleki, bilim­sel ve teknik faaliyetler izledi.

Ana faaliyeti imalat sanayi olan girişimlerde 85 milyar 56 milyon TL olan tutarın yüzde 41,1’i motorlu kara taşıtı, trey­ler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı; diğer ulaşım araçlarının imalatın­da, yüzde 22,8’i bilgisayarla­rın, elektronik ve optik ürün­lerin, yüzde 10,8’i ise elektrik­li teçhizat imalatında faaliyet gösteren girişimler tarafın­dan beyan edildi.

Üçte biri KOBİ’lere

Küçük ve orta büyüklükteki girişimler (KOBİ) girişimlerin büyük bölümünü oluştururken, dolaylı Ar- Ge teşviklerinin ancak üçte birini alabildiler. Dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanan girişimler büyüklük gruplarına göre ele alındığında, 10 bin 569 girişimin yüzde 87,3’ünün küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) olduğu görüldü.

Girişim sayısı bakımından Ar-Ge teşviklerinden yararlanan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 12,7 olurken, bu girişimler dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 65,7’sinden yararlandı. KOBİ’lerin dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanma oranı ise yüzde 34,3 oldu. Büyüklük gruplarına göre incelendiğinde, KOBİ’lere sağlanan 36 milyar 399 milyon TL dolaylı Ar-Ge teşvik miktarının yüzde 50,8’inın orta ölçekli, yüzde 39,6’sınin küçük ölçekli ve yüzde 9,6’sınin ise mikro ölçekli girişimlere sağlandığı gözlendi.