Ancak mirasçılar gayrimenkulün paylaşımı konusunda aralarında anlaşamadıklarında, izale i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası da açıldığında, normalde ödenmeyecek vergiler ödenmek zorunda kalınır. Nitekim böyle bir konu Maliye’ye de sorulmuş. Kendilerine miras kalan gayrimenkullerin paylaşımı konusunda mirasçılar aralarında anlaşamayınca izale i şüyu (ortaklığın giderilmesi) davası açılmış. İhale yoluyla satılan gayrimenkullerin tamamını hissedarların (bir kısmı) kendileri açık artırmadan almış. İhale yoluyla aldıkları taşınmazı satmak istediklerinde değer artış kazancının gelir vergisini ödeyip ödemeyeceklerini Maliye’ye sormuşlar... Maliye cevabında ‘elde edilen kazancın vergilendirilmesi gerektiğini’ söylemiş özetle… (Gelir İdaresi Başkanlığı, 04 Nisan 2014 tarih ve 328 sayılı özelge) Nedeni; mirasla edinilen mal ivazsız (karşılıksız) olduğundan gelir vergisine tabi değilken, izale i şüyudan elde edilen mal ise ivazlı (karşılıklı) olduğundan gelir vergisine tabi oluyor. Halbuki miras kalan taşınmazları ‘miras taksimatı’ yaparak tüm mirasçılar aralarında paylaşmış olsaydı (paylaşım sonunda yüzde yüz hissedar olunsa da) bu taşınmazların tekrar satışında mirasçılar ivazsız (karşılıksız) edinimle bu taşınmazı elde etmiş olacağından, satışında da gelir vergisi ödemek durumunda kalmayacaklardı.
TARIM ARAZİLERİNDE ANLAŞMANIN AVANTAJI
Miras kalan tarım arazilerinde anlaşan mirasçılara tanınan bir başka avantaj daha var. Mirasın açılmasından (murisin vefatından) itibaren bir yıllık süre içerisinde mirasçıların aralarında anlaşarak tek bir mirasçıya taşınmazdaki hisselerini devretmesi durumunda harç da istenmiyor. Şanlıurfa Vergi Dairesi Başkanlığı konuyu şu şekilde izah etmiş. “19 Ocak 2022 tarihinde vefat eden babanızdan intikal eden taşınmazların, tarımsal arazi vasfında olması, elbirliği mülkiyet halinde mirasçılara intikal etmiş olması ve mirasın açılmasından (murisin vefatından) itibaren bir yıllık süre içerisinde diğer mirasçılarla yapacağınız anlaşmaya istinaden tarafınıza devredilmesi durumunda, söz konusu devir işlemlerinden 5403 sayılı Kanunun 8/I maddesine istinaden mirasçılardan harç aranılmaması gerekmektedir” (01 Temmuz 2022 Tarih ve 64958909-140-30765 Sayılı Özelge) Tarım arazileri için mirasçıların anlaşması durumunda hiç harç alınmazken, diğer taşınmazlar için mirasçılar taksimat yaptığında (her bir mirasçı farklı gayrimenkullerde tek hissedar da olabilir) ise tahsil edilecek harç oranı ‘emlak vergi değeri üzerinden’ binde 22,77 (yüzde 2,277) olarak hesaplanır.
SATIŞTA VE BAĞIŞTA TAPU HARCI FARKI
Gayrimenkuller el değiştirdiğinde en çok merak edilen konu ‘ne kadar tapu harcı ödeneceği’ hususu... Mirasçılar gayrimenkulleri kendi adlarına tapu siciline kaydettirirken tapu harcı ödemezler. Miras taksimatı olduğunda ise yüzde 2,277 oranında tapu harcı ödenir. Satış sırasında ödenen tapu harcının oranı yüzde 4 (Yüzde 2 satıcı, yüzde 2 alıcı). Gayrimenkulün bağışı sırasında ödenen tapu harcının oranı ise yüzde 6,831.
Hürriyet | Ahmet Karabıyık
