1) e-Fatura
- • Zorunluluk: 2022 ve sonrası brüt satış hasılatı (veya satışlar + gayrisafi iş hasılatı) 3 milyon TL ve üzeri.
• Özel kapsam: EPDK lisanslılar, ÖTV III listedekiler, e-ticaret aracıları, SGK anlaşmalı sağlık hizmet sunucuları vb.
• Geçiş tarihi: Şartı sağlayanlar için ilgili yılı izleyen yılın 1 Temmuz’u.
• Not: Vergi idaresi risk analizine göre yazılı bildirimle diğer mükellefleri de kapsama alabilir.
2) e-Arşiv Fatura
- • Zorunluluk: e-Fatura/e-Arşiv’e kayıtlı olmayan mükelleflerin vergiler dahil 3.000 TL üzeri satışları için.
• 1 Ocak 2026’dan itibaren: Tutar sınırı kalkacak, eşiksiz e-Arşiv zorunluluğu başlayacak.
• Düzenleme yöntemi: GİB e-Arşiv Portalı veya özel entegratör.
• Cezalar: Kağıt fatura düzenlenmesi halinde her bir belge için özel usulsüzlük cezası.
3) e-İrsaliye
- • Zorunluluk: e-Fatura kullanıcısı olup; 2021 ve sonrası için 10 milyon TL+ brüt satış hasılatı olanlar.
• Sektörel zorunlular: EPDK akaryakıt, ÖTV III, maden, şeker, demir-çelik, GTS/HKS, İDİS (1 mn TL+).
• Geçiş tarihi: Ciro şartı sağlandığında müteakip hesap döneminin 7. ayı başı.
• Ceza: Zorunluluk varken kağıt irsaliye düzenlenmesi halinde VUK kapsamında ceza.
4) e-Defter
- • Zorunluluk: e-Fatura’ya geçiş zorunluluğu bulunan tüm mükellefler.
• Bilanço esasına göre defter tutanlar için 1/1/2025 itibarıyla kapsama genişletme.
• Berat yükleme süreleri: GV mükellefleri için +4. ayın 10’u; KVK mükellefleri için beyannameyi izleyen ayın 14’ü.
• Muhafaza ve ibraz: Defterler ve beratlar Türkiye’de, asgari 10 yıl saklanır.
5) Pratik Geçiş Senaryoları
- • 2024 cirosu 3,2 milyon TL olan imalatçı → e-Fatura: 1 Temmuz 2025; e-Defter de zorunlu.
• 2024’te 12 milyon TL ciroya ulaşmış toptancı → e-İrsaliye: 2025 hesap döneminin 7. ayı başı.
• e-Fatura/e-Arşiv’de olmayan küçük işletme → 2025’te aynı gün aynı kişiye 3.000 TL üzeri satış → e-Arşiv zorunlu.
6) Riskler ve Cezalar
- • Zorunluluk varken kağıt fatura veya irsaliye düzenlenmesi: Özel usulsüzlük cezaları.
• e-Defter’e geçmeyen veya berat yüklemeyen mükellefler: Defter hiç tutulmamış sayılır.
Elektronik Defter ve Belgeler Geçiş Yükümlülükleri - Tablo Özet
Aşağıdaki tabloda e-Fatura, e-Arşiv, e-İrsaliye ve e-Defter uygulamalarına geçiş yükümlülükleri, hadler ve geçiş tarihleri özetlenmiştir.
|
Uygulama |
Zorunluluk Kapsamı |
Geçiş Tarihi |
Notlar / Özel Durumlar |
|
e-Fatura |
Brüt satış hasılatı 3 mn TL+ (2022 ve sonrası); ayrıca EPDK, ÖTV III, e-ticaret vb. |
Şartın sağlandığı yılı izleyen yıl 1 Temmuz |
Risk analiziyle ek mükellefler kapsama alınabilir. |
|
e-Arşiv Fatura |
e-Fatura/e-Arşiv’de olmayanların, vergiler dahil 3.000 TL üzeri satışları |
Hemen; 1.1.2026’dan itibaren eşiksiz |
GİB portalı üzerinden ücretsiz düzenlenebilir. Kağıt fatura için özel usulsüzlük cezası. |
|
e-İrsaliye |
e-Fatura kullanıcısı olup 10 mn TL+ ciro; ayrıca akaryakıt, ÖTV III, maden, şeker, demir-çelik, GTS/HKS, İDİS (1 mn TL+) |
Şartın sağlandığı yılı izleyen hesap döneminin 7. ayı başı |
Taşıma sırasında elektronik görüntü veya kağıt çıktısı bulundurulmalı. |
|
e-Defter |
e-Fatura’ya geçiş zorunluluğu bulunan tüm mükellefler; bilanço esasına göre defter tutanlar |
e-Fatura geçişiyle birlikte zorunlu |
Berat yükleme süreleri: GV → +4. ayın 10’u, KVK → izleyen ayın 14’ü. 10 yıl saklama zorunlu. |
7) Mevzuat Referansları
- • VUK Genel Tebliği (Sıra No: 509) – e-Fatura, e-Arşiv, e-İrsaliye
• VUK Genel Tebliği (Sıra No: 573, 12.11.2024 RG 32720) – e-belge güncellemeleri
• Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1, değişikliklerle birlikte)
• Elektronik Defter Tebliği (Sıra No: 6, 31.12.2024 RG 32769) – envanter defteri, berat süreleri
• Gelir İdaresi Başkanlığı Resmî e-Arşiv infografikleri (2025 güncellemeleri)
Yıldırım Ercan SMMM
Vergi Müdürü-Denetim Turkey / Nexia International