Kendi işini kuran gençlere 2016 yılından bu yana vergi teşviki, 2018 yılından beri de prim teşviki uygulanıyor. Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, girişimci gençlerin ticari, zirai ve mesleki kazançlarının 75 bin liralık kısmı üç yıl süreyle gelir vergisinden muaf tutuluyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, vergi muafiyeti uygulanacak kazanç tutarının 150 bin liraya çıkartılacağını ve bundan böyle her yıl gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimi tutarına paralel artırılacağını açıkladı. (Gelir vergisi tarifesi her yıl yeniden değerleme oranında artırılıyor.) Bakan Nebati’nin açıkladığı müjde önemli olmakla birlikte, genç girişimci teşvikinin ilk kez uygulanmaya başladığı tarihteki niyeti karşılamada yetersiz kalacak. Genç girişimcilerin ilk üç yıl elde edecekleri kazançlarının 75 bin liralık kısmının vergiden muaf tutulmasına ilişkin uygulama 2016 yılı ocak ayında başladı. HABERTÜRK olarak daha önce konuyu gündeme getirerek, vergi mevzuatımızda bu tür maktu tutarların genellikle yeniden değerleme oranına endekslendiğini, genç girişimcilerin vergi istisnası kapsamındaki kazanç tutarının da buna paralel artırılması gerektiğine dikkat çektik. Teşvikin uygulamaya konulduğu 2016 yılı ocak ayından bu yana yurtiçi üretici fiyat endeksindeki (Yİ – ÜFE) artış yüzde 706 olarak gerçekleşti. Yeniden değerleme oranı 2016’da yüzde 3.83, 2017’de yüzde 14.47, 2018’de yüzde 23.73, 2019’da yüzde 22.58, 2020’de yüzde 9.11, 2021’de yüzde 36.20, 2022 yılında ise yüzde 122.93 oldu. Şayet genç girişimcilerin vergi istisnası uygulanacak kazanç tutarı 2016 yılından beri yeniden değerleme oranında artırılsa idi bu yıl 150 bin lira yerine 448 bin lira olacaktı. Bundan sonraki yıllarda gelir vergisi tarifesine (dolayısıyla yeniden değerleme oranına) endekslenmiş olması olumlu olmakla birlikte güncelleme tutarı yetersiz kaldı. Umarız, teklifin TBMM’deki görüşmeleri sırasında 150 bin lira olarak belirlenen tutar daha da yükseltilir. 26.500 TL’YE KADAR VERGİ TEŞVİKİ İstisna uygulanacak kazanç tutarı 75 bin lirada kalsaydı genç girişimcilerin 2023 yılındaki kazançları için ödemekten kurtulacağı vergi tutarı 11.500 TL’de kalacaktı. İstisna kapsamındaki kazanç tutarının 150 bin liraya çıkartılmasıyla ödemekten kurtulacakları vergi tutarı 26.500 TL’ye çıkacak. Onbeş bin lira ilave avantaj elde edecekler. İstisna kapsamındaki kazanç tutarı 448 bin lira olsaydı genç girişimcilerin bu yıl ödemekten kurtulacağı vergi tutarı 113.200 TL’ye kadar çıkacaktı. Genç girişimciler kendi işini kurmakla uğraşmak yerine ücretli olarak bir işyerinde çalışsalardı, asgari ücrete kadar olan kazançlara uygulanan vergi muafiyeti kapsamında tüm işçi ve memurlar ile birlikte 16 bin 916 liralık vergi istisnasından zaten yararlanacaklardı. Bu açıdan bakılırsa genç girişimciye sağlanan ilave vergi teşviki 10 bin liranın altında kalıyor. PRİM TEŞVİKİ 41.433 TL OLACAK Kendi işini kuran gençlere ilk yıl prim teşviki de uygulanıyor. 4B (BAĞ – KUR) kapsamında asgari ücret üzerinden ödemeleri gereken sigorta primleri bir yıl boyunca hazineden karşılanıyor. Asgari ücret üzerinden 2023 yılında aylık 3 bin 452.76 TL, yıllık olarak da 41 bin 433,12 TL prim ödenmesi gerekiyor. Genç girişimcilerin söz konusu primleri hazineden karşılanacak. Vergi ve prim teşviki ile birlikte genç girişimcilerin elde edeceği yıllık avantaj 67 bin 933 liraya ulaşacak. GENÇ GİRİŞİMCİ TEŞVİKİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR? Vergi ve prim teşvikinden 18-29 yaş arasındaki gençler yararlanabiliyor. Teşvik alabilmek için ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle ilk defa gelir vergisi mükellefi olmak gerekiyor. Faaliyete başlanılan tarihte 29 yaşını doldurmamış olmak, teşvikten yararlanmak için yeterli. Vergi teşvikinden yararlanan gençlerin, kira, menkul kıymet sermaye iradı, ücret gibi beyana tabi başka gelirlerinin olması durumunda, sadece ticari, zirai ve mesleki kazançları dikkate alınıyor. Teşvikten yararlanmak için işe başlamanın yasal süresi içinde bildirilmesi; kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi gerekiyor. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olanlar teşvikten yararlanamıyor. Ancak, daha önce kurulmuş bir işletme veya mesleki faaliyeti devralmak mümkün. Şayet, devralınan kişi eş veya üçüncü dereceye kadar akraba değil ise teşvik veriliyor. Bununla birlikte, ölen anne babanın sahip olduğu şirketi devralan ve 29 yaşını doldurmamış bulunan eş ve çocuklar da genç girişimci teşvikinden yararlanabiliyor. ORTAKLAR AYRI AYRI YARARLANIYOR Teşvikten yararlanmak isteyen genç girişimcilerin öncelikle vergi mükellefi olması gerekiyor. Prim teşvikinden yararlanabilmek için vergi dairesinden “Genç girişimcilerde kazanç istisnası” belgesi alınarak sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine sunulacak. Genç girişimcilerin adi ortaklık veya şahıs şirketi kurarak faaliyete başlaması halinde, tüm ortakların koşulları taşıması gerekiyor. Bu durumda ortaklar vergi ve prim teşvikinden ayrı ayrı yararlanabiliyor. Ancak, ortaklardan birinin bile şartları taşımaması halinde diğer ortaklar teşviklerden yararlanamazlar.