Maaş hesabın bizde olsun, 7 bin liraya kadar promosyon verelim” şeklinde cazip teklif sunuyor bankalar. Emekli maaşının tutarına göre değişen ve üç yıla kadar taahhüt de içeren teklif sonrası banka şubelerinde emeklilerin ‘promosyon kuyruğu’ görülüyor son dönemde... Emekliler dışında çalışanlar için de bankalar promosyon veriyor. Emekliler; kendileri maaş alacakları bankayı seçerken, çalışanlar için işverenleri tercih ediyor maaş ödenecek bankayı... Dolayısıyla çalışanların maaş promosyonları (çoğunlukla) işverenlerine ödeniyor. Bankadan promosyon alanlar gelir elde etmiş olacağından bir yandan konunun vergisel yönü de merak ediliyor.
EMEKLİNİN DURUMU
Öncelikle emeklilerimizin durumunu açıklayalım. Bankaların direkt emeklilere ödediği promosyonlar için emeklilerin gelir vergisi (GV) veya Veraset ve İntikal Vergisi (VİV) ödemeleri gerekmiyor. Çalışanlar açısından ise maaşların bankadan ödenme zorunluluğu olduğunu hatırlatalım ilk olarak... İşçi sayısı beş ve daha fazla olan işletmeler çalışanlarının maaşlarını bankadan ödemek zorundalar. (Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığıyla ödenmesine dair yönetmelik)
Çalışanlarının maaş ödemeleri için şirketler (çalışan sayısını da dikkate alarak) bankalarla pazarlığa oturuyorlar. Pazarlık sonucunda belli bir süre boyunca o bankadan maaş ödemeleri yapacaklarını taahhüt ediyorlar, diğer yandan banka da bu taahhüdün karşılığı (çoğunlukla) işletmelere ödeme yapıyor.
İŞVEREN NE YAPACAK?
- Şirketler, bankalardan aldıkları maaş promosyonlarını eğer çalışanlarına direkt aktarırlarsa (yalnızca aracılık yaparlarsa) vergiye tabi kurum kazançlarına promosyonu dahil etmelerine gerek kalmıyor.
- Şirketler, hiç kendi hesaplarına bu promosyonu almadan direkt çalışanlarına bu promosyonların bankadan transferini sağlarlarsa yine vergiye tabi kurum kazancıyla promosyonun ilişkisi kalmıyor.
- Şirketler, bankadan aldıkları promosyonları öncelikle işletmelerinin kazancı olarak kaydedip sonrasında çalışanlarına ödediklerinde promosyonu net ücret görüp (brütleştirerek) üzerinden gelir (ve damga) vergisi hesaplamaları gerekiyor.
- Şirketler bankalardan kendi hesaplarına gelen promosyonları, işletmelerinde tutup çalışanlarına dağıtmadığı durumda da (işletmenin) kurumlar vergisine tabi kazancına dahil ederler.
ÇALIŞANA DAĞITMAK ZORUNLU MU?
İşveren bankadan aldığı maaş promosyonlarını çalışanlarına dağıtmak zorunda değil. Kendiliğinden vermek isterlerse çalışanlarına promosyon ödemesi yapabilir. Ancak; promosyon ödemesi yapılıp süreklilik kazandığında, işyeri uygulaması haline geldiğinde, bankanın işverene ödediği maaş promosyonlarının çalışanlara ödenmesi zorunlu hale geliyor. İşveren, banka ve çalışan arasında promosyon paralarının işçilere dağıtılacağına yönelik sözleşme olduğu durumda da, tabiatıyla işverenlerin promosyon tutarlarını çalışanlarına ödemesi gerekir. Yargıtay’ın bu konuda vermiş olduğu kararlar da var. Yargıtay 9.uncu Hukuk Dairesi’nin kararında konu şu şekilde açıklanıyor: “Çalışanın talep ettiği promosyon parasının işçilere dağıtılmasına ilişkin yasal düzenleme bulunmamaktadır. Yatırılan para işçiye ait olmayıp işverene aittir. İşveren ile banka ve işçi arasında promosyon paralarının işçilere dağıtılacağına yönelik sözleşme de mevcut olmadığından davacı (çalışan) yararına promosyon parasına hükmedilmesi hatalı olduğu…” (E.2012/14184, K.2014/19299) Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin kararında ise özet olarak; eğer promosyon ödemesi yapılmasının işyeri uygulaması olması halinde çalışanın ‘promosyon talebinin kabulüne’ aksi halde ise ‘promosyon talebinin reddine’ karar verilmesi gerektiği belirtiliyor. (E.2015/4409, K.2016/9626)
Hürriyet | Ahmet KARABIYIK
