Hazine ve Maliye Bakanlığı kendi internet sitesinde 2023 yılı Ocak-Mart ayı bütçe gerçekleşmelerini 17 Nisan günü öğlen saatlerinde yayımladı. Aşağıda detaylı şekilde göreceğiniz üzere vergi gelirlerinin yüzde 60’ını KDV ve ÖTV tahsilatı oluşturmaktadır.
2023 Mart ayında kur korumalı mevduata bütçeden para aktarılmamış. KKM için 2023 Ocak ayında 1,5 milyar TL, Şubat’ta ise 631 milyon TL ödenmiş ve Hazineden bu yolla çıkan tutar 94,7 milyar TL olmuştu.
Diğer kalemlerin akıbetini aşağıda anlatmaya çalıştım.
2023 Mart ayı Bütçe gerçekleşmeleri
2023 yılı Mart ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 334 milyar TL, bütçe gelirleri 286,8 milyar TL ve bütçe açığı 47,2 milyar TL olarak gerçekleşti.
Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 289 milyar TL ve faiz dışı açık ise 2,1 milyar TL olarak gerçekleşti.
Genel görünüm aşağıdaki tabloda bulunmaktadır.
Aşağıdaki tabloda Mart 2022 ile Mart 2023 bütçe gerçekleşmeleri karşılaştırılmıştır.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Mart ayında 68 milyar 972 milyon TL açık vermiş iken 2023 yılı Mart ayında 47 milyar 223 milyon TL açık vermiştir.
2022 yılı Mart ayında 42 milyar 34 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2023 yılı Mart ayında 2 milyar 148 milyon TL faiz dışı açık verilmiştir.
2023 Mart ayı bütçe giderleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Mart ayı itibarıyla 334 milyar 44 milyon TL olarak gerçekleşti. Faiz harcamaları 45 milyar 75 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 288 milyar 969 milyon TL olarak gerçekleşti.
2023 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 4 trilyon 469 milyar 570 milyon TL ödenekten Mart ayında 334 milyar 44 milyon TL gider gerçekleşti. Geçen yılın aynı ayında ise 224 milyar 939 milyon TL harcama yapılmıştı.
Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 45,9 oranında artarak 288 milyar 969 milyon TL olarak gerçekleşti. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 7,9 iken 2023 yılında yüzde 7,4 olmuştur.
2023 Yılı Ocak-Mart dönemi merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri
2023 yılı Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 44,8 milyar TL, bütçe gelirleri 794,7 milyar TL ve bütçe açığı 250 milyar TL; faiz dışı bütçe giderleri 944,1 milyar TL ve faiz dışı açık ise 149,4 milyar TL olarak açıklandı.
Aşağıdaki tabloda 2023 yılı Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe kalemleri bulunmaktadır.
2023 Mart ayı bütçe gelir gerçekleşmeleri
2023 Mart ayı itibarıyla merkezi yönetim bütçe gelirleri 286 milyar 821 milyon TL; vergi gelirleri 198 milyar 590 milyon TL; genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 79 milyar 521 milyon TL olarak açıklandı.
2023 Ocak-Mart dönemi bütçe gelir gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ocak-Mart dönemi itibarıyla 794 milyar 728 milyon TL; vergi gelirleri 631 milyar 36 milyon TL; genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 134 milyar 121 milyon TL olarak açıklandı.
Aşağıdaki tabloda 2023 Ocak-Mart vergi gelirleri ve bu vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı gösterilmiştir.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere 2023 Ocak-Mart döneminde KDV ve ÖTV’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 59,2; dolaylı vergilerin payı yüzde 75,5 ve dolaysız vergilerin payı ise %24,5 olarak gerçekleşti. Bütçeyi KDV ve ÖTV sırtlamış durumda...
Ocak-Mart 2023 ile geçen yıl aynı dönem vergi tahsilatı karşılaştırılması
2022 yılı Mart ayında bütçe gelirleri 155 milyar 967 milyon TL iken 2023 yılının aynı ayında yüzde 83,9 oranında artarak 286 milyar 821 milyon TL olarak gerçekleşti. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin Mart ayı gerçekleşme oranı 2022 yılında yüzde 6,1 iken 2023 yılında yüzde 7,5 oldu.
2023 yılı Mart ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 55,9 oranında artarak 198 milyar 590 milyon TL olmuştur. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 5,8 iken 2023 yılında yüzde 6,2 olmuştur.
Deprem nedeniyle getirilen ve deprem vergisi olarak bilinen özel iletişim vergisinden 2023 Ocak-Mart döneminde 3 milyar 155 milyon TL tahsil edilmiş.
Aşağıdaki tabloya göre 2022 Ocak-Mart döneminde geçen yıl aynı döneme nazaran tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemi özel tüketim vergisidir. 2022 Ocak-Mart döneminde 65 milyar 835 milyon TL tahsilatı olan özel tüketim vergisi, 2023 Ocak-Mart dönemine göre yüzde 105,5 oranında artarak 135 milyar 275 milyon TL’ye yükselmiştir.
Dayanıklı tüketim mallarında ÖTV yüzde 145, alkollü içeceklerde 80, motorlu araçlarda ise geçen yıl aynı döneme nazaran yüzde 187,3 oranında artmış.
Diğer taraftan gümrük vergisi tahsilatı da geçen yıl aynı döneme göre yüzde 65; ithalde alınan KDV yüzde 49,6; damga vergisi ise yüzde 97,3 oranında artış göstermiş.
T24 | Murat BATI
