Vergi gelirleri içinde tahsilat payı en yüksek olan vergilerden biri 1 Ağustos 2002 tarihinde yürürlüğe giren özel tüketim vergisidir (ÖTV). Alkol, tütün, akaryakıt, otomobil gibi 250 adede yakın üründen özel tüketim vergisi (ÖTV) alınmaktadır. ÖTV üzerinden ayrıca yüzde 20 KDV de tahsil edildiğinden oldukça ballı kaymaklı bir vergi sınıfındadır.
Otomobillerle alakalı matrah/basamak ve oran değişikliği 24 Temmuz’dan önce en son 24 Kasım 2022’de yapılmıştı. 24 Kasım 2022’de yürürlüğe giren 6417 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile otomobillere ilişkin hem ÖTV matrahları hem de tarifedeki matrah dilimi sayısı artırılmıştı.
Sonrasında 24 Temmuz Perşembe gecesi saat 01:00 sularında yayımlanan Resmi Gazete’de otomobillerin ÖTV’lerine ilişkin hem kanun hem de Cumhurbaşkanı kararı ile yeni düzenleme yapıldı.
7555 sayılı Kanun m.15 ile Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listenin 87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan “- Diğerleri” satırı altındaki bazı malların özel tüketim vergisi oranları ile özel tüketim vergisi oranlarına esas özel tüketim vergisi matrahları aşağıdaki şekilde değiştirildi ve aynı gün yani 24 Temmuz’da yürürlüğe girdi.
Aynı Resmi Gazete’de yer alan 10115 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 7555 sayılı Kanunla artırılan oranlar tekrar artırıldı. Özetle aynı Resmi Gazete'de yer alan Kanun ve Cumhurbaşkanı Kararı ile ÖTV oranları aynı anda iki kez artırılmış oldu.
Böylece 24 Temmuz gecesi ÖTV Kanunu’nda otomobillerle alakalı hem 7555 sayılı Kanunla değişiklik yapıldı hem de 10115 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılan değişiklikle tekrardan hem basamaklar hem de oranlar değiştirilmişti.
Gözden kaçan husus
Otomobillere ilişkin ÖTV matrah basamaklarının her yıl artırılması mükellef lehinedir. Şöyle ki daha önceki tarifeye göre vergisiz fiyatı 280 bin lirayı aşmayan araçlara ilişkin daha az ÖTV dolayısıyla da daha az KDV ödediğimiz için iyi bir şeydi. Ancak 280 bin liralık üst sınır en son 24 Kasım 2022’de belirlendiğinden o tarihten günümüze kadar 280 bin liralık üst sınırın pek bir ehemmiyeti kalmamış bulunmaktadır. Daha basit bir ifadeyle vergisiz fiyatı 280 bin liranın altında olan araç günümüzde kalmadığından yani ÖTV’nin en üst oranının uygulandığı basamağın altındaki (daha düşük ÖTV oranlarına sahip tarife) araç bulunmadığından bu matrah basamakları anlamını yitirmiş tamamı mükellef aleyhine dönüşmüştü.
İktidar da bunu görmüş olacak ki 24 Kasım 2022’de yapılan basamak belirleme işini yaklaşık üç yıl sonra tekrar belirledi. Aradaki enflasyon zaten 280 bin liralık üst sınır altındaki araçları bulunamaz kılmıştı.
İşte 24 Kasım 2022’den, 24 Temmuz 2025’e kadar aynı matrah basamakları -ki sınıf usulü dediğimiz hazine lehine, tüketici aleyhine olan bir sistem- hiç enflasyon yokmuş gibi uygulandı. Yani her şey enflasyon ölçüsünde artarken bu basamaklar enflasyon yokmuş gibi sabit bırakıldı.
Bunun nedeni ÖTV matrah basamaklarını belirleme yetkisi ya Kanunla Yasama organına ya da Cumhurbaşkanına tanınmış bir hak olduğundan enflasyonla birlikte maalesef otomatik artmamakta tamamen keyfiyete bırakılmaktadır.
Örneğin dilim usulü denilen gelir vergisi tarifesi basamakları/dilimleri her yıl yeniden değerleme oranı kadar otomatik artmaktadır; hatta maktu vergi cezaları da, mükellef lehine olan maktu istisnalar da.
Yani vergi mevzuatımızda her yıl artış durumu yeniden değerleme oranına bağlanmış gerek mükellef gerekse de hazine lehine olan ziyadesiyle düzenleme bulunmaktadır.
Ancak gelin görün ki otomobiller için alınan ÖTV matrah basamakları için böyle bir düzenleme bulunmamakta, basamak artışları ancak iktidar tarafından takdir edilirse yine onların istekleri doğrultusunda belirlenen tutarda artırılacaktır.
24 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yer alan 7555 sayılı Kanun ile ÖTV Kanunu’na “……. her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır..” anlamında bir hüküm maalesef eklenmemiştir ancak pekâlâ da eklenebilirdi…
Bu yeni matrah basamakları bu haliyle kaç yıl uygulanır bilemiyorum ama en son yapılan düzenleme değiştirilmeden üç yıl devam etmişti. Süreç içerisinde enflasyonun da şiddetli etkisiyle bu basamaklar da bir iki yıla kalmaz şu anki etkisini yitirecektir. Ve böylece en yüksek basamak sınırının altında araç bulamayacağımız için tüm araçlara en yüksek ÖTV oranı uygulanacaktır.
Ezcümle
Vergi mevzuatımızın birçok yerinde mükellef lehine olan vergi dilimleri, maktu istisnalar gibi uygulamalar her yıl doğrudan yeniden değerleme oranının artışına bağlanmıştır. Bu otomatik bir hal almıştır ve bizim lehimize bir uygulamadır. Ancak otomobiller için uygulanan matrah artışı gelir vergisi dilimi gibi yeniden değerleme oranı kadar her yıl artmamaktadır.
Özetle ÖTV hesaplamasında -özellikle cep telefonu ve otomobillerde- kullanılan bu basamakların YDO kadar güncellenmesi vatandaş lehinedir.
