Yüksek katılımın beklendiği pazar günkü seçimde 191 bin 910 sandığın başında aynı zamanda devlet memurları ve siyasi parti temsilcilerinden oluşan sandık görevlileri de bulunacak. 2 milyondan fazla sandık görevlisi pazar günü kritik bir görev yürütürken aynı zamanda bir ücret de elde edecekler. Seçimde görev yapacak sandık görevlilerine ödenecek ücretin 867 TL civarında olması bekleniyor. Ücret ödenmesi söz konusu olduğunda pek tabii “Bu ücret için bir vergi hesaplanacak mı?” sorusu da akıllara gelecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) her ne kadar ücret; “çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar” olarak ve “gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması onun mahiyetini değiştirmez” şeklinde tarif edilse de (Md.61) diğer taraftan istisnalar arasında “seçim işlerinde çalıştırılanlara özel kanunlarına göre verilen zaruri gider karşılıkları da” sayıldığından sandık görevlilerine verilen ücretler üzerinden vergi ödenmesi gerekmiyor. (GVK Md.24)
AVANS TAZMİNAT ÖDEMESİNDE VERGİ RİSKİ
Ücretlerden ve istisnalarından bahsetmişken son günlerde çok sorulan bir soruyu da açıklayalım. Özellikle EYT yasasının devreye girmesinden sonra; işletmeler çalışanlarına “avans olarak kıdem tazminatı ödemesi de” yapabiliyor. Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edileceği de varsayılarak daha çok bu tip (işten ayrılmadan/emekli olmadan) tazminat ödemeleri yapılabiliyor. Ancak işverenlerin avans olarak kıdem tazminatı ödemesi aynı zamanda ‘vergisiz tazminatı’, ‘vergili tazminat” haline de getiriyor. Kıdem tazminatı normalde; açıklanan tazminat tavanını aşmadığı sürece vergisiz olarak çalışana ödenebiliyor. (Güncel kıdem tazminatı tavanı 19.982,83 TL) Ancak eğer işten emeklilik nedeniyle işten ayrılacak çalışana daha emekli olmadan ‘avans kıdem tazminatı” ödemesi yapılırsa, üzerinden gelir vergisinin de hesaplanması gerekir. (Hesaplanan kıdem tazminatı üzerinden her durumda binde 7,59 oranında Damga Vergisi hesaplanır.)
Avans kıdem tazminatı konusunda tereddüt edip Maliye’ye başvuran işverenler de olmuş. Gerekçeleriyle beraber Maliye konuyu şu şekilde açıklamış: “1475 sayılı Kanunun 14.üncü maddesinde hangi şartlar altında kıdem tazminatı ödeneceği açıkça belirtilmekte olup hizmet erbabına kıdem tazminatı ödenebilmesi için iş sözleşmesinin feshedilmesi/sona ermesi gerekmektedir. Dolayısıyla hizmet erbabının iş sözleşmesi feshedilmeden/sona ermeden çeşitli sebeplerle kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemelerin kıdem tazminatı olarak değerlendirilmeyeceği tabidir.” (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 19 Aralık 2022 tarih ve 1500056 sayılı özelge)
KIDEM TAZMİNATI TAKSİTLE ÖDENEBİLİR Mİ?
Normalde; kıdem tazminatı işten ayrılan personele işten ayrıldıktan sonra peşin olarak ödenir. Avans olarak ödenmesi işverene vergi yükümlülüğü doğururken, peşin olarak ödenmemesi de işverene faiz yükümlülüğü doğurur. Kıdem tazminatının gününde ödenmemesi; bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödenmesini gerektirir. Çalışanın rızası alınarak taksitle kıdem tazminatı ödemesi uygulamaları da olabiliyor. Taksitle ödemenin çalışan tarafından kabulü durumunda da her durumda ödeme planına uyulması gerekir. Aksi takdirde işveren için faizle tazminat ödeme yükümlülüğü yine devreye girecektir.
Hürriyet | Ahmet KARABIYIK
