Hükümet, zam yaparak enflasyonu indireceğini sanıyor. Ben buna Kamuflasyon diyorum. TÜİK de zamları kamufle ediyor ve ortaya “fiyatlandırmada davranış bozukluğu” çıkıyor. Ahlaksızlık yani…
Enflasyonun demir attığı ülkede, gün geçmiyor ki fiyat artışlarına dair gündem oluşmasın. Sık sık ülkeyi yönetenler; milletin fahiş fiyat yükü altında ezilmesine “asla” müsaade edilmeyeceğini söyleyip duruyor. Ayrıca; “bunu kim yaparsa yapsın bedelini fazlasıyla ödeyecek” tehditleri savruluyor.
Söz fahiş fiyatla mücadeleden açılınca; şimdiye dek denenmiş yöntemleri de hatırlatarak, hangi yolun işe yaradığını, hangisinin etkisiz kaldığını, hangilerinin tam tersi netice verdiğini sıralamakta fayda var. İşte enflasyon ikliminde fahiş fiyatlarla mücadele etmek isteyenlere bir uygulama rehberi:
YAPILACAKLAR VE YAPILMAYACAKLAR
YAP: 1-üretimi destekle, 2-üreticiyi örgütle, 3-girdi maliyetlerini indir, 4-Hal Yasasını ıslah et, 5-Perakende Yasasını güncelle, 6-aracıların sayısını azalt, 7-Lojistik maliyetlerini düşür, 8-demiryolunu etkin kullan, 9-Anayasadaki gibi GSMH’nin %1’ini tarıma aktar, 10-Üreticinin finansmanını rahatlat.
YAPMA: 1-Soğan deposu basma, 2-Savaşı etikette değil, tarlada, fabrikada ver. 3-Aracıları suçlayıp durma, 4-Üç harfli marketleri düşman ilan etme, 5-tarım bakanlığını adam et, 6-yandaşa, kaynak aktarma, 7-cezayla çözüm arama, 8-enflasyonu besleme, 9-tehdit savurma, 10-başkasını suçlama.
İKİ SORU İKİ CEVAP / Fahiş fiyata dair…
Cezalar, zamcıları engelleyebilir mi?
Hayır. Bu yolu her denediğimizde işe yaramadığını gördük. Cezayı ödeyip zammı yaptılar. Zira artan maliyetleri fiyatlarına yansıtmak zorunda olanlar, ceza dahi olsa zarar etmek istemiyorlar.
Piyasa denetimleri ne âlemde?
Piyasada 3,5 milyon civarındaki işyeri, esnaf, üretici varken devasa denetim ordusu dahi kursan, başa çıkamazsın. En iyi denetim, vatandaşın yaptığıdır. Bu da piyasayı baskılamakla olmuyor.
NOT
EN FAHİŞ FİYATLAR KAMUDA VE BELEDİYELERDE
Fahiş fiyatta kamunun özelden aşağı kalır yanı yok. Hele ki belediyelerin borç listeleri binalara asılmaya başlamışken, fahiş harcamalar daha da göze batıyor, müteahhitlere aktarılan kamu kaynaklarının hesabı soruluyor. Bu noktada “acaba fahiş fiyatların hesabı” kime sorulacak dersiniz?
ZAM LÛGATI
Güncelleme: Bu hükümetin zamları “sempatik” kılmak için bilişim sektöründen ödünç aldığı kelime
Fahiş zam: Hiçbir ekonomik gerekçe yokken firmanın kendi mal ve hizmeti fiyatını arttırması
Yeniden Değerleme: Kamunun her yeni yılda hizmetlerinin fiyatını arttıracağı oranın adı
Hayat Pahalılığı: Enflasyon, fiyat artış hızı ise fiyatların gelip oturduğu düzeyin adı da budur
Şeref Oğuz-Ekonomim