Vergi alacakları tahsil zaman aşımına uğramış olsa bile yapılacak ödeme geçerlidir. Bu nedenle vergi daireleri, mahkeme ilamı ya da başkanlık emri bulunmadığı sürece tahsil zaman aşımına uğrayan vergi borçlarını silmemektedir.

Mükellef ya da vergi sorumlusunun sicilinde gözüken bu tür borçlar: 1-Davacı hakkında ödeme emri düzenlenmediğinde, 2-Haciz işlemi yapılmadığında, 3-Ya da bu işlemlere karşı açılan vergi davası reddedildiğinde ihtilafsız ve hukuka aykırı şekilde varlığını devam ettirmekteydi.

Öteden beri vergi mahkemeleri, istinaf ve temyiz mahkemeleri zaman aşımına uğrayan borcu vergi hatası kapsamında değerlendirmemektedir. Zaten kanunda vergi hatası olarak da sayılmamıştır.

Bu nedenle vergi dairesi ve GİB nezdinde yapılacak düzeltme-şikayet başvurularının ardından açılacak bir davada sonuç alınamaz.

Ancak son dönemdeki yargı kararlarını incelediğimizde vergi dairesine yapılacak bir idari başvurunun ardından oluşan ret kararına karşı açılacak davanın esasının incelendiğini, zaman aşımına uğrama durumunun mahkemece denetlendiğini görmekteyiz.

Eğer başvuru konusu borçlar zaman aşımına uğramışsa (işlemin iptali yönünde) davacı lehine kararlar verildiğini görmekteyiz. Bunun yanında ihtilafı doğuran başvuru düzeltme şikayet müracaatları değil, İYUK 10. madde kapsamında yapılan bir başvuru olmalıdır.

İstanbul BİM 3. Vergi Dairesi 2020/1869, 2020/2143 sayılı kararı ile, bu kapsamda açılan davanın incelenmeden reddedilmesinin hukuka aykırı olduğu ve zaman aşımı incelemesi yapılması gerektiği gerekçesi ile vergi mahkemesi kararı kaldırılmıştır.
Güncel bir Danıştay kararına göre ise, zaman aşımına uğrayan vergi borçları için yargı yolu ile bu borçları sildirmek mümkün hale gelmiştir.

Danıştay 3. Daire 2021/3699 E., 2022/945 K. sayılı kararında görüleceği üzere, vergi mahkemesi dava konusu işlemin ihbarname, tahakkuk fişi, ödeme emri, haciz gibi idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte bir işlem niteliğinde olmaması nedeniyle davacının menfaatini etkilemediği dolayısıyla davanın esasının incelenemeyeceği gerekçesiyle davayı reddetmiş, karar istinaf merci tarafından hukuka uygun görülmüştür.

Bununla birlikte temyiz mahkemesi, davacının borcun tahsil zaman aşımına uğradığı ve terkin edilmesi talebiyle davalı idareye yaptığı başvurunun reddine dair işlemin, davacının menfaatini etkiler nitelikte sonuç doğurduğu ve idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir işlem niteliğinde olduğundan, vergi mahkemesince yazılı gerekçeyle davanın reddine ilişkin kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddi yolundaki vergi dava dairesi kararını bozmuştur.
Bu gelişmeler üzerine uzun yıllarca silinmeyen, e-devlette gözüken zaman aşımına uğrayan bu tür vergi borçlarının silinmesinin yargısal yolu açıldığı söylenebilir.

Ancak Danıştay VDDK'nın yakın tarihli aksi yönde bir kararı da mevcuttur.

Av. Mehmet Alçay, Vergi & Hukuk