Sürdürülebilir gelecek hedefleri belirlerken önce “Bugüne nasıl geldik?” sorusunun cevabına bakıyoruz ve konuyu Sanayi Devrimi ile bağlantılı ele alıyoruz. Üretim-tüketim sistemindeki ve alışkanlıklardaki büyük değişimin başlangıcı o döneme dayanıyor. Kitlesel üretimle birlikte işin en kritik noktalarından biri, ürünlerin uzun süre ve farklı şartlarda korunabilmesi. Bu amaçla tüm akışı etkileyen bir sektör oluşuyor ve hızla gelişiyor: Ambalaj.
Üretimin ve tüketimin çoğalması ve yaygınlaşması için ambalaj sektörü yenilikçi teknolojilerle etkili çözümler geliştiriyor. Önceleri çok önemsenmese de süreçte iki önemli sorun ortaya çıkıyor: Üretimde hammadde kaynakları ve tüketimde artık kullanılmayan ambalajların durumu.1990 yılında Almanya'da ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplama sistemine giren ambalajların belirlenmesi için “Yeşil Nokta Sistemi” kullanılmaya başlanıyor. Sistemi yaygınlaştırmak amacıyla 1995 yılında "Packaging Recovery Organization Europe - PRO Europe" kuruluyor. PRO Europe kar amacı gütmeksizin, ülkelerin geri kazanım sistemlerine, her ülkeden bir sistem olmak üzere, Yeşil Nokta lisansı kullanım hakkı veriyor. Türkiye’de 2003 yılında ÇEVKO Vakfı "Yeşil Nokta" kullanım hakkı alıyor. Ülkemizde alanında öncülük eden ÇEVKO Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı, Türkiye’de sürdürülebilir geri dönüşüm sisteminin kurulup geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla 1 Kasım 1991’de kuruluyor. Döngüsel ekonominin sürdürülebilir üretim, sürdürülebilir tüketim ve üst dönüşüm süreçlerini hayata geçirmek ve iklim değişikliğine uyum ve azaltım için toplumsal farkındalık için çalışıyor.
Dönüşüm yolculuğuna genç etkisi
“Yeşil Nokta” genişletilmiş üretici sorumluluğunun bir göstergesi. Ekonomik işletmelerin, piyasaya sürdükleri ürünlerin ambalajlarının geri kazanımı ile ilgili sisteme mali bir katkı sağladığı anlamına geliyor. ÇEVKO Vakfı, çoğunluğu AB üyesi 31 ülkede 540 milyonu aşkın tüketiciye ulaşan sistemi ülkemizde güçlendiriyor. Yeşil Nokta Ödülleri ile uzun yıllardır etkili projeleri ve emek veren kişileri onurlandırıyor. Yeşil Çocuk radyo programım ile 2018 yılında aldığım Yeşil Nokta ödülü benim için oldukça değerli. Gençlere de vakıf bu yıl üçüncüsü gerçekleşen Yeşil Nokta Öğrenci Ödülleri ile dokunuyor. Üniversite öğrencilerinin ambalaj tasarımı, atık yönetimi ve sosyal sorumluluk alanında özgün, çevre dostu ürün, uygulama ve proje geliştirmelerinin teşvik edilmesini ve üniversite-sanayi iş birliğine katkı sağlamayı hedefliyor. Ödüller “Ambalaj Eko-Tasarımı, Atık Yönetim Sistemi ve Uygulamalar ve Çevre Konulu Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” olarak üç kategoride veriliyor. Bu yıl 9 farklı üniversiteden 12 öğrenci ödül aldı. İşte ödül alan projeler: Recup: Sıfır Atıklı Bir Kahve Deneyimi İçin Biyobozunur Ambalaj Sistemi; Yapay Zekâ Destekli Sürdürülebilirlik ve Endüstriyel Simbiyoz Platformu; Sıfır Noktası; Merkezi Kompost Makinesi; Pillcycle; Biyotakip-Tıbbi Atıkların İzlenebilir, Güvenli ve Eğitim Temelli Yönetimi; Dönüşüm Festivali; Kırsalda Sürdürülebilir Yaşam Modeli; E-atıklarınız Depremzedelere Umut Olsun. Jüri Başkanı Prof. Dr. Gülçin Büyüközkan Feyzioğlu’nun belirttiği gibi “Gençlerin vizyonu, ülkemizin sürdürülebilir dönüşüm yolculuğunun en önemli itici güçlerinden.” Bu nedenle ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer diyor ki: “Gençlerimizi dinlemeyi ve onların geliştirdikleri projeleri desteklemeyi sürdüreceğiz.”
