<p style="text-align: justify;">Dış ticaret ile ilgili oldukça kritik bir dönemdeyiz. Geçen 10 yılda ticareti etkileyen gelişmelere son olarak ülkemizde yaşanan deprem de eklendi. Özellikle yurt içindeki ihtiyaçları gidermek amacıyla birçok ihraç ürünü öncelikle iç piyasada değerlendirildi ve değerlendiriliyor. Bu da ihracat rakamlarımıza yansıyor. İhracatı ağır ağır ama bir o kadar da emin adımlar ile etkileyen bir diğer gelişme de en önemli ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği’nde (AB) yaşanıyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal) ile “Sınırda Karbon Düzenlemesi” (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) hayata geçiriliyor.</p> <p style="text-align: justify;">Bu konuları tartışırken, dış ticaret alanında faaliyet gösterenleri yakından ilgilendiren 7440 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” da 12 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe girdi. Böylece ithalat vergileri de dahil birçok kamu alacağı için yapılandırma imkanı gelmiş oldu.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Kapsamda neler var?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Söz konusu düzenlemede;</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Kesinleşmiş gümrük alacakları,</li> <li style="text-align: justify;">Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan gümrük alacakları,</li> <li style="text-align: justify;">İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlerden doğacak gümrük alacakları,</li> <li style="text-align: justify;">Kendiliğinden bildirim üzerine tahakkuk edecek gümrük alacakları</li> </ul> <p style="text-align: justify;">hakkında hükümler yer alıyor.</p> <p style="text-align: justify;">Kapsam olarak, ilgili Kanun hükümleri, 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri ve gecikme zammı alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin konuları içeriyor.</p> <p style="text-align: justify;">Kanunun yayınlandığı tarih itibari ile inceleme aşamasındaki kamu alacakları kesinleşmemiş alacak gibi değerlendiriliyor. Bu idari para cezalar ile birlikte vergi aslının da yarısının silinmesi anlamına geliyor. Bu, aynı zamanda 2022 yılındaki tüm sonradan kontrollerin kapsandığına da işaret ediyor. 2023 yılı planlı yapılan sonradan kontrolün bu kapsamda olup olmadığı ise onay tarihine bağlı. Bu onayın 12 Mart tarihinden önce alınmış olması durumunda, bu yıl gerçekleşecek sonradan kontrol denetim sonuçları da yapılandırma kapsamında kesinleşmemiş alacak olarak değerlendirilebilir.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Son başvuru tarihi 31 Mayıs</strong></p> <p style="text-align: justify;">Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların yine kapsamda olan kamu alacakları için:</p> <ul> <li style="text-align: justify;">31.05.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ilgili idareye başvurmaları,</li> <li style="text-align: justify;">İlk taksitlerini 30.06.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ödemeleri,</li> </ul> <p style="text-align: justify;">Diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler halinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödemeleri gerekiyor.</p> <p style="text-align: justify;">Daha önceki düzenlemelerde başvuru tarihinin uzadığı görülüyor. Muhtemelen bu başvuru tarihi de uzayabilir. Şu an için son tarih Mayıs ayının son günü. Kanun yayınlandı ancak uygulamaya yönelik tebliğ henüz yayınlanmış değil. Başvuru sürecinin başlaması için tebliğin de yayınlanması gerekiyor. Onun da kısa sürede yayınlanması bekleniyor.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Hangi avantajları içeriyor?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Yapılandırmanın avantajlarını değerlendirirken iki ayrı açıdan bakmak gerekiyor. Öncelikle bir verginin aslına bağlı olup olmamasına göre idari para cezalarının durumu değişebiliyor. Vergi aslına bağlı idari para cezalarında cezaların tahsilatının tamamından; vergi aslına bağlı olmayanlarda ise kesinleşme durumuna göre ya %50’si ya da %75’inin tahsilatından vazgeçiliyor. Ayrıca gümrüklenmiş değere ilişkin bir idari para cezası söz konusu ise yine kesinleşme durumuna göre ya %70 ya da %85’inin tahsilatı yapılmıyor. Bu bağlamda yapılandırma, idari para cezalarının azaltılması ya da ortadan kalkması için büyük bir avantaj sağlıyor.</p> <p style="text-align: justify;">Diğer bir durum ise gümrük vergilerinin kesinleşmiş olup olmamasına göre farklılık gösteriyor. Kesinleşmiş bir alacakta sadece gecikme faizi yerine daha düşük bir oran olan kat sayı üzerinden ödeme yapılıyor. Ancak kesinleşmiş alacaklar için önemli konu taksitlendirme imkanının olması. Piyasa faiz oranından daha düşük bir kat sayı ile taksitlendirme imkanı sağlanıyor. Kesinleşmemiş bir vergi alacağının durumu ise biraz karışık. Ancak en temel ifadeyle bir yargı kararı yoksa, kapsamda olan bir kesinleşmemiş alacağın yarısından vazgeçiliyor. Yargılama durumuna göre %90’a kadar vergi aslının silindiği durumlar söz konusu olabiliyor.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Ne yapılmalı?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Yapılandırma yasasından yararlanmak için uygulama tebliğin yayınlanmasını beklemek gerekiyor. Tebliğ yayınlandıktan sonra gümrük idarelerine başvuru yapılabilecek. Ancak bu sürede şirketlerin mevcut durumlarını analiz etmeleri önemli. Kapsam çok geniş olduğu için kendiliğinden bildirimlerin de mümkün olduğunu; bir tarhiyat varsa vergi aslının sadece yarısının da ödenebileceğini; hatta dava durumunda ise vergi aslının %25’ine kadar ödenerek kamu alacağının ortadan kaldırılabileceğini unutmamak gerekiyor. En önemli konu ise bir kamu alacağını bu kapsamda değerlendirmek için ödemenin yapılmamış olması gerekiyor. Ödeme yapmadan önce muhakkak bu kapsamda bir değerlendirme yapılması oldukça önemli.</p> <p style="text-align: justify;">VergideGündem | Sercan BAHADIR</p>