Bankaların kullandırdığı krediler arasında ilk 9 ayda en hızlı büyüme yüzde 37,34 ile kredi kartlarına ait. Bireysel kredi kartlarında hacim 9 ayda 692,7 milyar TL arttı. Bireysel kredi kartlarında takipteki alacak tutarı ise yüzde 92,36 arttı.
Son yıllarda vatandaşların en çok şikâyet ettiği konuların başında hayat pahalılığı geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı rakamlara göre, 2024 yılında yüzde 44,38 olan tüketici enflasyonu ekim ayında yıllık yüzde 32,87’ye geriledi.
Enflasyonda yaşanan gerilemeye paralel fiyatlama davranışlarında da son 2 yıla kıyasla ciddi düzelme hissediliyor. Ancak dönem dönem bazı ürün gruplarında bütçeleri zorlayacak artışlar olmuyor değil. Diğer taraftan her hane halkının günlük yaşamda tükettiği ürünlerin biri birinden farklılık göstermesi ve bu ürünlerin fiyatlarındaki artışların resmi rakamların üzerinde gerçekleşmesi hissedilen enflasyon rakamlarını resmi rakamların çok üzerine taşıyor.
Beklentilerde iyileşme durdu
Merkez Bankası’nın son açıkladığı Sektörel Enflasyon Beklentileri, ekim ayında yukarı yönlü bir eğilim sergiledi. 2025 yılı ekim ayında 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentileri bir önceki aya göre, piyasa katılımcıları için 1,01 puan artarak yüzde 23,26 seviyesine, hane halkı için 1,40 puan artarak yüzde 54,39 seviyesine yükselirken, reel sektör için 0,50 puan azalarak yüzde 36,30 seviyesine geriledi.
Enflasyon beklentilerinde son ay yukarı yönlü bir seyir izlense de verilere yıllık bazda bakıldığında beklentilerin düşüş eğiliminde olduğu görülüyor. Ancak piyasa profesyonelleri ve reel sektör ile hane halkının beklentileri arasında hala önemli bir fark bulunuyor. Yılın son Enflasyon Raporu toplantısında Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, en çok reel sektörün beklentilerine ağırlık verdiklerini vurgulayarak, "Hepsi önemli ama bir miktar reel sektör fiyat yapıcı olması anlamıyla daha önemli. Son bir senede reel sektör beklentileri 13 puan azaldı. Hane halkı tarafında da 17-18 puan civarında yıllık bazda enflasyon beklentilerinde iyileşme var” dedi.
Kredi kartı ve ihtiyaç kredilerine talep
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine bakıldığında, giderleri kadar gelir artışı sağlayamayan vatandaşların ihtiyaç kredisi ve kredi kartlarına olan talebini artırdığı dikkat çekiyor. Enflasyonun yüzde 25,42 olduğu yılın ilk 9 ayında bireysel kredi kartlarında hacim yüzde 37,34 artarken söz konusu oran ihtiyaç kredilerinde yüzde 34,42 oldu.
Başka bir ifadeyle 2024 yılı sonunda toplam 3 trilyon 877 milyar TL seviyesinde olan tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları hacmi 1 trilyon 280 milyar TL (yüzde 33) artışla eylül ayı sonunda 5 trilyon 157 milyon TL seviyesine çıktı. Tüketici kredilerinin alt kırılımına bakılırsa, taşıt kredilerinde yüzde 33’lük daralma ve konut kredilerinde yüzde 21,77’lik artışın enflasyonun altında kaldığı görülüyor.
Takipteki kredilerde artış sürüyor
Tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında takibe düşen alacaklara bakıldığında büyüme kredi hacmindeki artışın oldukça üzerinde. Bankacılık sektöründe toplam tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında takipteki alacaklarda yaşanan artış yüzde 80,25 oldu. Yani ilk 9 ayda tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında takipteki alacaklar 92,2 milyar TL artarak 207,2 milyar TL’ye ulaştı. Takipteki alacakların en hızlı arttığı kredi kalemi ise kredi kartlarında yaşandı.
Bireysel kredi kartlarındaki takipteki alacak tutarı ilk 9 ayda yüzde 92,36 arttı. Takipteki kredilerin toplam kredilere oranında da 2,25 puanlık artış yaşandı. Geçen yılın sonunda yüzde 5,68 seviyesinde olan takipteki kredilerin toplam kredilere oranı eylül sonunda yüzde 7,94’e yükseldi. Bireysel kredi kartlarında bu oran yüzde 3 seviyesinden yüzde 4,20’ye, ihtiyaç kredilerinde yüzde 4,06’dan yüzde 5,10’a çıktı.
Ufuk KORCAN-Dünya
