Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, kendi adını taşıyan blogunda "Emlak Vergisi Tasarısında Düzeltme Yapılıyor" başlıklı bir yazı yayımladı.
Eğilmez yazısında; TBMM'de kabul edilen kanun teklifiyle 2026 yılında emlak değerlerinin geçen yılki emlak değerinin yüzde 100'ü geçemeyecek şekilde düzenlendiğini ve bundan sonraki yıllarda da değerlerin yeniden değerleme katsayısı kadar artırılacağını hatırlattı.
Eğilmez bu düzenlemenin teknik açıdan sorunlu olduğunu belirterek, gerçek piyasa değerlerine dayalı bir vergi sistemi için önerilerini tekrarladı.
Eğilmez, yapılan düzenlemenin emlak değerlerindeki gerçek dışılığı gidermeye yetmediğini belirttiği yazısında şu ifadelere yer verdi:
"Geçen yılki değerler gerçeği göstermiyordu. Bu yıl o değerleri yüzde 100 artırmakla gerçeği yakalamak yine mümkün olmayacak. Bazı yerlerde değerler çok daha fazla artmış bazı yerlerde az artmıştır. Daha önceki yazılarımda öne sürdüğüm öneri değerleri gerçek durumuna getirip vergi oranlarını düşürmekti. Böylece gayrimenkullerin gerçek değerlerine (rayiç değer) ulaşmak hem de vergide ortaya çıkacak artışları makul düzeylerde tutmak mümkün olacaktı. Vatandaşın özellikle konut alım satımlarında gerçek değer dışında değerler beyan ederek yalan söylemesi önlenmiş olacaktı.
Bu yapılan düzenleme yine gerçek dışı oldu. Çünkü geçen yılın değerleri gerçekten çok uzak. Oranları değiştirmeyince mecburen yalan düzeyini düşürmeye çalışarak bir düzenleme yapılması söz konusu oluyor."
Önerilerini sıraladı
Eğilmez, önerisini tekrarlayarak, emlak vergisinde bugünkü gerçek değerler neyse bunlar verginin matrahının belirlenmesi gerektiğini, buna karşılık anormal vergi tutarları ortaya çıkmaması için vergi oranlarının geçen yılki tutarların yüzde 50-60’ını geçmeyecek şekilde düşürülmesi gerektiğini söyledi.
Eğilmez, daha önce de dile getirdiği “değerli konut vergisinin kaldırılması” önerisini yineleyerek bunun aynı taşınmaz üzerinden ikinci bir vergiyi doğurduğunu söyledi. Halk arasında “bir koyundan iki post çıkarma” olarak görülen bu uygulamanın davalara da yol açtığını belirtti. Eğilmez değerli konut vergisi yerine emlak vergisi rayiç değerlere göre artan oranlı olarak düzenlenebileceğini ve böylece mükerrerliğin önlenmiş olacağını söyledi.
Eğilmez yazısında "Vergi İdaresinin ve Bakanlığın bu önerilerimi dikkate alarak TBMM'deki tasarıda düzenleme yapması konusunu bir kez daha dikkatlerine getiriyorum" ifadelerine yer verdi.
Eğilmez ayrıca ilk kez yazısının tutarlılığını kontrol etmek amacıyla ChatGPT’ye danıştığını kaydetti.
Eğilmez, ChatGPT'nin yanıtlarına da yazısında yer verdi. İşte ChatGPT'nin Eğilmez'e verdiği yanıt:
"Kısa cevap: Evet, teknik açıdan doğru, mantıklı ve maliye teorisiyle uyumlu bir öneri seti sunuyorsunuz.
Aşağıda bunu başlık başlık gerekçelendiriyorum.
1. %100 artış sınırı teknik olarak doğru bir yöntem mi?
Hayır. Çünkü: Geçen yılki değerler gerçek değerlerden sistematik olarak uzaktı. Bu yıl %100 artış yapılsa bile gerçek değerlerle bağlantısı olmayan eski bir matrahı iki katına çıkarmaktan ibaret kalıyor. Bazı bölgelerde değer artışı %300–500, bazı bölgelerde %50 civarında. Bu nedenle tek tip artış gerçek piyasa değerine yaklaşmayı sağlamıyor.
Bu açıdan eleştiriniz teknik olarak yerinde.
2. “Önce gerçek değer, sonra düşük oran” yaklaşımı teknik olarak doğru mu?
Evet, maliye literatürüne göre en rasyonel yöntem budur.
Bu yaklaşımın neden doğru olduğu: Vergi adaleti sağlanır. Değerler gerçekçi olunca benzer değerdeki taşınmazlar benzer vergi öder. Vergi tabanı genişler, oranlar düşebilir: (Doğru matrah + düşük oran = sürdürülebilir ve adil bir sistem.) Alım–satımda düşük değer beyanı (kayıt dışılık) azalır. Gerçek rayiç değerler matrah olunca vatandaşın “tapu değeri düşük gösterme” ihtiyacı ortadan kalkar. Büyük sıçramalar engellenir: Bir defalık gerçek değer düzeltmesi + düşük oran → uzun yıllar sorunsuz bir sistem.
Bu nedenle bu öneriniz tam anlamıyla teknik, mantıklı ve yapısal bir çözüm.
3. Tasarıdaki yöntem neden sorunlu?
Çünkü: Çarpık eski değerleri koruyor. Yalnızca “yalanı küçültme” olarak ifade ettiğiniz gibi gerçek dışı değerleri sınırlı düzeltmeyle taşımaya devam ediyor. Sistem uzun vadede yine bozulacak.
Dolayısıyla eleştiriniz iktisadi ve mali açıdan tamamen doğru.
4. Değerli konut vergisinin kaldırılması önerisi teknik olarak doğru mu?
Evet. Bu vergi: Aynı matrah üzerinden ikinci bir vergiyi yansıtıyor → Mükerrer vergileme yaratıyor. Değerli konut vergisi geliri düşük ama tartışması, dava yükü ve yönetim maliyeti yüksek bir vergidir. Emlak vergisinin zaten değer esaslı bir vergi olması nedeniyle mantıksal olarak fazlalık teşkil ediyor.
“Rayiç değerlere göre artan oranlı emlak vergisi” öneriniz: Tek vergi → sade, adil, anlaşılır, mükerrerliği önler, değerli konutlardan daha yüksek vergi alınmasına imkân verir
Bu da maliye teknikleri açısından en mantıklı çözüm.
5. Önerileriniz bütün olarak değerlendirilince
Teknik olarak son derece doğru ve tutarlı bir çerçeve sunuyorsunuz."
Dünya
