17/11/2020 tarihinde yayımlanan 7256 sayılı Torba Kanunda çalışma hayatına yönelik birçok önemli düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeler ile ilgili açıklamalarımıza geçen haftaki yazımızda değinmiştik. Torba Kanun’un hiç şüphesiz en önemli ve sabırsızlıkla beklenen düzenlemesi ise prim borçlarının yeniden yapılandırılması ile ilgiliydi. Bugünkü yazımızda prim borçlarının yapılandırılması ile ilgili dikkat edilmesi gereken ince noktalardan bahsedeceğiz.
Borçlarda Milat Ne Zaman?
Prim borçlarında önemli hususlardan birisi hangi tarihlerin dikkate alınacağı. Buna göre; 2020 yılı Ağustos ayı/dönemi ve önceki aylara/dönemlere ilişkin olup, Torba Kanunun yayım tarihi olan 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde bu tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
Hangi Borçlar Siliniyor?
Yukarıda saydığımız prim ve vergi borçlarından 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde yine bu tarih itibarıyla ödenmemiş olanların asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın süresinde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Ayrıca yukarıda belirttiğimiz Kurumca takip edilen idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Başvuru Ne Zaman ve Nereye Yapılacak?
7256 sayılı Torba Kanun uyarınca; borçluların kapsama giren Kurum alacaklarını yapılandırabilmeleri için 31/12/2020 tarihi mesai bitimine kadar ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenli merkezine başvuruda bulunmaları gerekiyor.
Başvuru usulünde ise bazı farklılıklar söz konusu. Buna göre;
İlk Taksit Ne Zaman?
7256 sayılı Torba kanunda yer verilen hükümlerden faydalanılabilmesi için, yapılandırılan tutarın ilk taksit ödeme süresinin sonuna (1/3/2021 bu tarih dahil) kadar peşin veya taksitle ödeme talebinde bulunmaları halinde ise ilk taksit ödeme süresinin sona erdiği 1/3/2021 tarihinden itibaren ikişer aylık eşit taksitler halinde ödenmesi gerekiyor. Burada yapılandırılan borçların azami 18 eşit taksitte ödemesi söz konusu.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.
Yapılandırma Neden Bozulur?
Peşin ödeme yolunu tercih etmiş olan borçlular, ödemeleri gereken tutarları, en geç 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödememeleri veya aynı tarihe kadar peşin ödeme taleplerini taksitle ödeme talebine dönüştürüp ilk taksit ödemesini de yine en geç 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapmamaları halinde yapılandırma hükümlerinden yararlanma hakkını kaybedecekler.
Ancak peşin olarak hesaplanan borcun 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen tutarın 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte 31/3/2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar ödenmesi halinde peşin ödeme hükümlerinden yararlandırılmaları mümkün olacak.
Yapılandırmadan yararlanmak isteyen ve borçlarını taksitler halinde ödeme talebinde bulunan borçluların;
- İlk taksiti 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil), ikinci taksiti 30/4/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil), tam olarak ödememesi,
- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında 2’den fazla taksitini ödememesi,
- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında en fazla iki taksit ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının yapılandırmanın son taksitini takip eden ay sonuna kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödememesi,
halinde yapılandırma hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecek.
Ödenmeyen, eksik ödenen veya yasal süresi dışında ödenen her bir taksit için bir taksit ihlali gerçekleşmiş olacağından, taksitle ödeme yolunu tercih etmiş borçluların aylık taksit tutarlarını mutlaka süresi içinde ve eksiksiz olarak ödemeleri gerekiyor. Öte yandan yıl sonuna denk gelen taksitlerin ilgili yıla ait son ödeme tarihlerinin resmi tatile gelmesi veya ilgili merciler tarafından ödeme sürelerinin uzatılması hallerinde taksitler ait olduğu yıl için ihlal nedeni olarak değerlendirilecek.
Gelir Testi Yaptırmayanlar Nasıl Faydalanacak?
7256 sayılı Torba Kanun ile gelir testi yaptırmayanlar için de bir düzenleme getirildi. Buna göre; 60/g kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 17/11/2020 tarihinden 31/3/2021 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
Ayrıca, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamında tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan prim borçlarının 30/4/2021 tarihine kadar ödenmesi hâlinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor. 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar gerekli şartları taşımaları hâlinde, 17/11/2020 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 17/11/2020 tarihinden itibaren 30/4/2021 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Bunun yanı sıra; 4/b kapsamındaki sigortalılar ile ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri kapsamında sigortalı olanların, borçlarını yapılandırmaları hâlinde, yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri kaydıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacak.
Borçlarda Milat Ne Zaman?
Prim borçlarında önemli hususlardan birisi hangi tarihlerin dikkate alınacağı. Buna göre; 2020 yılı Ağustos ayı/dönemi ve önceki aylara/dönemlere ilişkin olup, Torba Kanunun yayım tarihi olan 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde bu tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
- Prim borçları,
- İlgili Kanunları gereğince SGK tarafından takip edilmekte olan damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,
- 31/8/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği halde 17/11/2020 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primleri,
- 31/8/2020 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup 31/12/2020 tarihine kadar kesinleşen idari para cezaları,
- 17/11/2020 tarihinden önce asılları ödenen alacakların; bu tarih itibarıyla henüz ödenmemiş olan fer’ileri yapılandırma kapsamında yer almakta.
Hangi Borçlar Siliniyor?
Yukarıda saydığımız prim ve vergi borçlarından 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde yine bu tarih itibarıyla ödenmemiş olanların asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın süresinde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Ayrıca yukarıda belirttiğimiz Kurumca takip edilen idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Başvuru Ne Zaman ve Nereye Yapılacak?
7256 sayılı Torba Kanun uyarınca; borçluların kapsama giren Kurum alacaklarını yapılandırabilmeleri için 31/12/2020 tarihi mesai bitimine kadar ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenli merkezine başvuruda bulunmaları gerekiyor.
Başvuru usulünde ise bazı farklılıklar söz konusu. Buna göre;
- 4/a kapsamında çalıştırılan sigortalılardan kaynaklanan borçlar için örneği 2020/45 sayılı Genelge’de yer alan başvuru formu doldurulmak suretiyle e-Bildirge şifresi aktif olanlar tarafından e-Sigorta kanalıyla ya da posta yoluyla işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine,
- 4/b kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borçları için e-Devlet üzerinden veya örneği 2020/45 sayılı Genelge’de yer alan başvuru formunun doldurulması suretiyle elden ya da posta yoluyla,
- 4/c kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borçları için e-Sigorta kanalıyla veya elden ya da posta yoluyla Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Primler Daire Başkanlığına (idari para cezaları için sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine),
İlk Taksit Ne Zaman?
7256 sayılı Torba kanunda yer verilen hükümlerden faydalanılabilmesi için, yapılandırılan tutarın ilk taksit ödeme süresinin sonuna (1/3/2021 bu tarih dahil) kadar peşin veya taksitle ödeme talebinde bulunmaları halinde ise ilk taksit ödeme süresinin sona erdiği 1/3/2021 tarihinden itibaren ikişer aylık eşit taksitler halinde ödenmesi gerekiyor. Burada yapılandırılan borçların azami 18 eşit taksitte ödemesi söz konusu.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.
Yapılandırma Neden Bozulur?
Peşin ödeme yolunu tercih etmiş olan borçlular, ödemeleri gereken tutarları, en geç 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödememeleri veya aynı tarihe kadar peşin ödeme taleplerini taksitle ödeme talebine dönüştürüp ilk taksit ödemesini de yine en geç 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapmamaları halinde yapılandırma hükümlerinden yararlanma hakkını kaybedecekler.
Ancak peşin olarak hesaplanan borcun 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen tutarın 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte 31/3/2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar ödenmesi halinde peşin ödeme hükümlerinden yararlandırılmaları mümkün olacak.
Yapılandırmadan yararlanmak isteyen ve borçlarını taksitler halinde ödeme talebinde bulunan borçluların;
- İlk taksiti 1/3/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil), ikinci taksiti 30/4/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil), tam olarak ödememesi,
- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında 2’den fazla taksitini ödememesi,
- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında en fazla iki taksit ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının yapılandırmanın son taksitini takip eden ay sonuna kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödememesi,
halinde yapılandırma hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecek.
Ödenmeyen, eksik ödenen veya yasal süresi dışında ödenen her bir taksit için bir taksit ihlali gerçekleşmiş olacağından, taksitle ödeme yolunu tercih etmiş borçluların aylık taksit tutarlarını mutlaka süresi içinde ve eksiksiz olarak ödemeleri gerekiyor. Öte yandan yıl sonuna denk gelen taksitlerin ilgili yıla ait son ödeme tarihlerinin resmi tatile gelmesi veya ilgili merciler tarafından ödeme sürelerinin uzatılması hallerinde taksitler ait olduğu yıl için ihlal nedeni olarak değerlendirilecek.
Gelir Testi Yaptırmayanlar Nasıl Faydalanacak?
7256 sayılı Torba Kanun ile gelir testi yaptırmayanlar için de bir düzenleme getirildi. Buna göre; 60/g kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 17/11/2020 tarihinden 31/3/2021 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
Ayrıca, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamında tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan prim borçlarının 30/4/2021 tarihine kadar ödenmesi hâlinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor. 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar gerekli şartları taşımaları hâlinde, 17/11/2020 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 17/11/2020 tarihinden itibaren 30/4/2021 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Bunun yanı sıra; 4/b kapsamındaki sigortalılar ile ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri kapsamında sigortalı olanların, borçlarını yapılandırmaları hâlinde, yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri kaydıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacak.
23.11.2020
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
