“Yenileme Fonu” iktisadi işletmelere dahil amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışından doğan kârların bilançonun pasifinde azami üç yıl süre ile bekletilmesini ifade eden bir vergi erteleme yöntemi olarak, işletme içi yatırımları teşvike yönelik bir uygulamadır.
İşletme yatırımlarının ve sabit kıymetlerin teknolojik gelişmelerle birlikte hızla demode olması ve bunların yenilenmesi ihtiyacının ortaya çıkması buna karşın satışta oluşacak kârların vergilenmesi, yeni kıymet alımı için finansmana erişim zorluğu gibi unsurlar işletmelerin sabit kıymet yenilemesi kararlarını etkileyen unsurlardır. Söz konusu uygulama enflasyonist ortamlarda finansmana erişimin zor olduğu dönemlerde ve paranın zaman değerini de dikkate aldığımızda işletmeler açısından önemli bir vergisel ve finansal avantaj sağlamaktadır.
Yenileme fonundan yararlanma şartları
Yenileme Fonu uygulamasından yararlanmak için;
-Yenileme fonu ayıracak işletmenin bilanço hesabı esasına göre defter tutması,
-Yenilenen kıymetin amortismana tabi iktisadi kıymet olması,
-Yenilenen iktisadi kıymetin iktisabı, işin niteliğine göre zorunlu bulunması veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş olması,
İktisadi kıymetlerin yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymetin iktisabı,
-Satışta oluşan kârın 3 yıl süreyle pasifte özel bir fonda tutulması, gerekmektedir.
Sabit kıymet satış kârı üç yıl erteleniyor
İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetleri amortismana tabi iktisadi kıymet olarak niteleyebiliriz.
Amortismana tabi iktisadi kıymet satıştan doğan kâr, satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte geçici bir hesapta tutulabilir. Bu süre içinde, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymet satın alınmaz ise, geçici hesapta tutulan kâr, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir.
Yenileme fonu hesabında tutulan kâr, finansal kiralama yoluyla edinilenler de dâhil olmak üzere bir veya birden fazla kıymetin satın alınması neticesinde ayrılacak amortismanlarına mahsup edilir. Mahsup işleminin, iktisadi kıymetin değerinin amortisman yoluyla itfa edilme süresinden önce tamamlanması durumunda ise iktisadi kıymetin kalan değer kısmı için amortisman ayrılmasına devam edilecektir.
Satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının sonundan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi hâlinde pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr o yılın kâr ve zarar hesabına eklenir.
Yenileme fonu vergi avantajı sağlıyor
Yenileme Fonu; işletmeleri bir yandan yeni yatırıma ve iktisadi kıymet satın almaya teşvik etmekte öte yandan amortismana tabi iktisadi kıymet satışlarında oluşan kârın vergilemesinin ertelenmesi suretiyle vergisel avantajlar sağlamaktadır. Kurumlar Vergisinde düzenlenmiş olan gayrimenkul satış kazancı istisnasının yürürlükten kaldırılmış olmasıyla birlikte gayrimenkul satışlarından oluşan kârlarının yenileme fonuna alınarak ertelenecek olması işletmelere hem vergisel avantaj sağlamakta hem de nakit akışlarını dengelemektedir.
