Ülkemizde kaynağı servet olan dördüncü vergimiz değerli konut vergisidir. Değerli konut vergisi 1 Ocak 2021’de uygulanmaya başladı.
Bu vergi, Emlak Vergisi Kanunu’nun içine monte edildi yani kendine ait ayrı bir kanunu yok. Değerli konut vergisi, sadece konutlardan alınan bir vergidir. Değeri 2025 yılı için 15 milyon 709 bin lirayı aşan konutlar bu vergiye tabidir. Bu tutarı aşmazsa değerli konut vergisine tabi olmayacaktır. Sadece konutlar bu verginin konusuna gireceğinden, iş yerleri, arsa ve araziler bu vergiye tabi değildir.
Değerli konut vergisine tabi konut(lar) her yıl şubat ayının 20’nci günü sonuna kadar beyan edilir, hesaplanan vergi de Şubat ve Ağustos ayında iki eşit taksitte ödenir.
2025 yılı için meskenin değeri 15 milyon 709 bin lirayı aşıyorsa bu vergiye tabi olur cümlesindeki değeri ifadesi konutun piyasadaki değeri değildir. Belediyede kayıtlı olan değeridir ki buna vergi değeri denilir. Vergi değeri Emlak Vergisi Kanunu m.29’da yer alan değerdir. Yani belediyedeki kayıtlı değerdir.
Tahsilat tutarı
2025 yılı Bütçe Kanunu’nda değerli konut vergisinden hedeflenen gelir 165 milyon 141 bin liradır. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere son dört yıl ile 2025 yılının ilk dört ayında (yani ilk taksitinden) değerli konutlardan sadece 279 milyon lira tahsil edilmiş. 2025 yılının ilk taksitinden ise sadece 58 milyon lira. İstanbul’da bazı lüks semtlerdeki tek bir konut fiyatı kadar.
Vergi değeri 2025 yılı için 15 milyon 709 bin lirayı aşan konutlar hangi illerimizde daha çok var acaba? Bu sorunun cevabı için Maliye Bakanlığı’nın paylaştığı verileri tek tek bulup aşağıdaki tabloyu oluşturdum. Buyurun önce tabloya bakalım sonra değerlendirmeye geçelim.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere 81 ilin sadece 8’i değerli konut vergisi ödemiş, kalan 73 il ödememiş. Hatta bazı illerde eksi de görünüyor. Bu verginin hemen hemen tamamı İstanbul’dan tahsil edilmiş, 2 milyon 303 bin lira ile Ankara ikinci sırada, 546 bin lira ile de İzmir üçüncü sırada.
Acaba tahakkuk etmiş de mi ödenmemiş diye de bakmak lazım. İstanbul’da 126 milyon 157 bin lira tahakkuk etmiş ama 54 milyon 701 bin lira tahsil edilmiş, yani tahsilatın tahakkuka oranı yüzde 43,4.
İzmir’de 3 milyon 688 bin lira tahakkuk etmiş ama 546 bin lira tahsil edilmiş. Ankara’da ise 4 milyon 308 bin lira tahakkuk etmiş ama 2 milyon 303 bin lira tahsil edilmiş.
Ben en çok Antalya’ya şaşırdım açıkçası. Fiyatların uçtuğu bu kentte tahakkuk eden tutar 122 bin lira, tahsil edilen ise 61 bin lira.
Neden böyle?
Bu verginin tahsilatının düşük olmasının altında yatan temel nedenlerden biri bu verginin sadece konutlara uygulanıyor olmasıdır. Hatta her konuta da değil, belediyedeki değeri 15 milyon 709 bin lirayı aşan konutlara sadece. Bir de tek konut varsa değeri ne kadar olursa olsun bu vergiye tabi olmaması gibi çok ilginç bir muafiyet/istisna düzenlemeleri de bulunmaktadır.
2025 yılında değerli konutlardan hedeflenen gelir beklentisi 165 milyon liradır, Boğazda tek yalı fiyatı kadar yani anlayacağınız.
