En az 150 kadının çalıştığı işyerlerinde kreş kurulması zorunlu. Ancak işveren çevredeki kreşlerle anlaşarak da bu hizmeti verebilir. Çalışan kreşten ücretsiz faydalanır. Kreş açılmıyorsa da tazminatını alarak işten ayrılabilir.

GELECEK hafta Türkiye'de uzun bir aradan sonra yüz yüze eğitim başlıyor. Okullarda eğitim öğretim salgın koşullarına göre devam edecek. Böyle olunca da özellikle çalışan ebeveynler için okul ve kreş seçimi konusu çok önemli hale geldi. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca çıkartılan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca; yaş ve medeni halleri ne olursa olsun, kamu-özel ayrımı olmaksızın 150'den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde kreş kurulması zorunlu. Aksi halde kadın çalışanın tazminatını alarak işten ayrılma hakkı var.
 

ÇOCUK ŞARTI YOK

İşverenin çalıştırdığı 151 kadının yalnızca 10'u evli ve çocuk sahibi olsa bile işverenin kreş kurma yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekiyor. Yönetmelikte işyerinde 150 kadın çalışan sayısının tespitinde 'işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır' ibaresi yer alıyor. Örneğin bankaların Ankara'da Elmadağ, Nallıhan ve Çankaya'daki şubelerinde kadın çalışan sayısı toplam 150'nin üzerinde ise kreş kurulması zorunluluğu devreye giriyor. Benzer şekilde İstanbul'da; Esenler, Kadıköy, Bahçeşehir, Beylikdüzü, Beşiktaş'da şubeleri bulunan süpermarketler, bu şubelerde çalışan toplam kadın sayısı 150'nin üzerindeyse kreş açma yükümlülüğüne tabiler.
 

HİZMET DE ALABİLİR

Kreş zorunluluğu kapsamındaki işverenler, ortaklaşa kreş kurabilecekleri gibi, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da bu yükümlülüğü yerine getirebilirler. Yani işverenler için bu yükümlülük üç şekilde yerine getirilebilir:

■ İşveren şartları taşıyan bir kreşi kendisi kurar.

■ Kapsamdaki iki veya daha fazla işveren ortaklaşa şartları taşıyan bir kreşi kurar.

■ İşveren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ya da Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı kreşlerden hizmet alarak yükümlülüğü yerine getirir.
 

Çocuğunun velayetini alan erkek çalışan da kapsamda

İŞVERENİN kreş açma zorunluluğunu yerine getirmemiş olması işçiye haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı verir. Bu kapsamdaki haklı fesihleri kreşten faydalanma hakkına sahip kadın çalışanlar ve eşi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocuk sahibi olan erkek çalışanlar kullanabilirler. Yani kreş kurulması zorunluluğu bulunan bir işyerinde çalışan kadın bu yükümlülük yerine getirilmemiş ise istifa edip kıdem tazminatını alabilir. Kamu kurum ve kuruluşlarında ise iş sözleşmesi feshi gündeme gelmeyeceği için kapsamdaki kadın memurların bu durumu önce amirleri ve yöneticileriyle paylaşıp yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda Kamu Denetçiliği Kurumu'na taşımaları gerekir.

Maliyetini işçiye yansıtamaz

150'nin üzerinde kadın çalışanı bulunan işverenin sağlayacağı kreş hizmetinden 0 ila 6 yaş arasındaki çocuğu olan kadın çalışanlar faydalanabilirler. Çocuğun ilköğretime kayıt yaşını doldurması halinde kreşten faydalanması mümkün değil. Diğer yandan erkek çalışanların annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş 0-6 yaş arasındaki çocukları da kreş hizmetinden faydalanabilirler. Toplamda 150'nin üzerinde kadın çalışanı bulunan ve kreş kuran ya da hizmet alan işveren, bu işlemlerin maliyetini çalışana yansıtamaz.

Akşam | Okan Güray BÜLBÜL