Sosyal sigorta kapsamındaki nüfus oranı, kayıt dışı istihdamla mücadele ve prim teşviklerinin etkisiyle 2021 yılında yüzde 87 düzeyine ulaştı. Kapsamın daha da genişletilmesi amacıyla yeni yayımlanan 2023 yılına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda işverenlere yönelik SGK aracılığıyla uygulanan istihdam teşvikleri ile önümüzdeki yıl kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yapılacak denetimlere ait hususlara yer verildi.
Bu çerçevede, fiili denetimlerin yanı sıra veri tabanlarının iyileştirilmesi, bilgi teknolojilerinden yararlanılması ve kayıt dışı istihdamın azaltılmasına yönelik faaliyetlere devam ediliyor. Tüm işverenleri ilgilendirmesi hasebiyle belirtilen hususlar bu yazımızda değerlendirildi.
20’DEN FAZLA TEŞVİK
Prim teşvikleri kapsamında merkezi yönetim bütçesinden SGK’ya 2021 yılında 30.7 milyar TL transfer yapıldı. 2022 yılında prim teşviklerinin 46.6 milyar TL’ye çıkarılması bekleniyor. Hazine haricinde ayrıca istihdam teşviklerinin önemli kısmı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor. SGK aracılığıyla işverenlere yönelik 20’yi aşkın teşvik ve destek uygulanıyor.
SADE VE ETKİN TEŞVİK
Önümüzdeki sene uygulanmaya başlanacak Cumhurbaşkanlığı Programı’nda sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirerek teşviklerden faydalanan işverenlere verilen istihdam teşviklerine ilişkin etki değerlendirmesi yapılarak teşviklerin daha sade ve etkin bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor. Bu çerçevede istihdam teşviklerinin etkinlikleri gözden geçirilerek; mevcut teşviklerde mükerrerliğe sebep olan uygulamalar ve birbirini dışlayan verimsiz teşvikler belirlenecek, teşvik sisteminde sadeleştirmeye yönelik çalışmalar yapılacak.
KAYIT DIŞILIKLA MÜCADELE
SGK, halen kademeli denetim sistemi ile kayıt dışı istihdamla mücadele ediyor. Bahse konu programda sosyal güvenlik sisteminde denetim uygulamalarının daha da geliştirilip çeşitlendirilerek, risk odaklı denetim uygulamalarının yaygınlaştırılması hedefleniyor. Bu bağlamda sektörlere ve işyerlerine yönelik risk analizi temelli denetim faaliyetleri gerçekleştirilecek. Ayrıca kayıt dışılığın yoğun olduğu sektörler ile küçük ölçekli işletmelere yönelik yıl içerisinde risk analizlerine dayalı denetim ve rehberlik faaliyetleri planlanacak. Yapılan analizler sonucunda kalifiye meslek mensuplarını istihdam eden ve kayıt dışı istihdam ile eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu tahmin edilen işverenlere yönelik bilgilendirmeler yapılacak. Buna rağmen gerçek ücretin altında kazanç beyan etmeye devam eden işyerleri denetim açısından risk kapsamında değerlendirilecek.
İtoHaber | İsa KARAKAŞ
