Böylelikle mirasçılar mirasbırakanın sadece malvarlığını değil borçlarını da devralırlar.
Mirasçılara devrolan borçlar arasında vergi borçları da bulunur.
Vergi Usul Kanunu “Ölüm halinde mükelleflerin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılarına geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nisbetinde sorumlu olurlar.” hükmüne yer vermek suretiyle ölen kişinin vergi borçlarından her bir mirasçının kendi miras hissesi nispetinde sorumlu olması esası getirilmiştir.
Mirasçıların bildirim yükümlülüğü
Vergi hukukunda ölüm işi bırakma hükmündedir. Mirasbırakanın ölümünü mirasçılar vergi dairesine bildirmekle yükümlüdür.
Vergi Usul Kanunu uyarınca bildirim ve beyanname sürelerine 3 ay eklenir, buna göre en geç 4 ay içinde ölüm olayı vergi dairesine bildirilmelidir. Ayrıca ölen kişinin mükellefiyet kaydı varsa mirasçılar tarafından mükellefiyet türüne göre beyannamelerin verilmesi gerektiği de unutulmamalıdır.
Ölüm halinde borçların takibi
Borçlunun ölümü halinde mirası reddetmemiş mirasçılar hakkında cebri takip ve tahsil işlemleri uygulanır ve borçlunun ölümünden önce başlanılmış olan işlemlere devam edilir. Cebri takip işlemleri ölüm günü dâhil 3 gün süre ile durdurulur ve 3 üncü günün bitiminden itibaren takip işlemlerine devam edilir. Mirasın reddi için mirasçılara 3 ay süre tanınmış olduğundan, bu süre dolmadan mirasçılar hakkında takip işlemi yapılmaz.
Vergi idaresi, mirasbırakanın vergi borçlarını, veraset ilamında belirtilen miras payları oranında her bir mirasçıdan ayrı ayrı talep eder. Bunun ilk adımı olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 55. maddesi uyarınca, borcu olan mirasçılara 15 gün içinde borcu ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir ödeme emri tebliğ edilir.
Ölüm halinde vergi cezası düşer
Vergi Usul Kanununun 372. Maddesi uyarınca “ölüm halinde vergi cezası düşer”. Söz konusu düzenleme Anayasada düzenlenmiş bulunan cezaların şahsiliği ilkesinin vergi kanunlarına uygulanmasıdır. Düzenleme gereğince, mirasbırakanın ölümünden önce kesilmiş olan veya kesilecek olan usulsüzlük, özel usulsüzlük ve vergi ziyaı cezaları terkin edilir.
Gecikme zammı ve gecikme faizleri talep edilir
Ölüm halinde ölen kişinin fiilinden kaynaklanan vergi cezaları silinir. Ancak gecikme zam ve faizleri ceza niteliğinde olmadığından bunlar, mirası kabul eden mirasçılardan miras hisseleri oranında talep edilecektir. Mirasçılar bu talepten miras payları oranında sorumlu tutulurlar. Mirasçılar, mirasbırakanın vergi borçlarından dolayı gecikme zammı ve gecikme faizinden sorumlu olmakla birlikte, kendi kusurlarından kaynaklanan gecikme zammı ve faizlerinden de ayrıca sorumlu olurlar.
Mirasın reddi halinde vergi borcu talep edilemez
Mirasın reddedilmesi halinde vergi borcundan dolayı sorumluluk da söz konusu olmayacaktır. Miras murisin tek taraflı irade beyanı ile reddedilebileceği gibi yasa gereği hükmen reddedilmiş de sayılabilir. Mirasın açık reddi, mirasçının ölümü öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içinde mahkemeye başvurarak mirası reddettiğini beyan etmesiyle gerçekleşir. Vergi Dairesi vergi borçlarının ödenmemesi için miras reddi yapıldığı görüşüne varırsa, vergi alacağının tahsilini sağlamak adına mirasın reddinin iptali davası açabilir.
