Bugün sizlere; bütçe gelirlerinin %89’unu oluşturan vergi gelirlerinin 2023 yılının 11 ayı ve dolayısıyla 2023 yılının tamamında gösterdiği olağanüstü başarının nedenlerini açıklamaya çalışacağım.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kasım 2023 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nu internet sitesinde yayımladı. Buna göre; kasım ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 671.2 milyar TL ve bütçe gelirleri 746.8 milyar TL oldu. Böylece bütçe kasım ayında 75.6 milyar TL fazla verdi. Yılın bitimine 1 ay kala, ilk 11 aylık bütçe sonuçlarına baktığımızda; Ocak-Kasım 2023 döneminde 5 trilyon 193 milyar TL bütçe giderine karşılık, gelirlerin 4 trilyon 660,5 milyar TL’de kaldığını ve bütçenin 532.4 milyar TL açık verdiğini görüyoruz.
Geçen yıl olduğu gibi, bu yıl da ek Bütçe Kanunu çıkartıldı. Ek Bütçe Kanunu ile gider ve gelir kalemleri artırılmış ama bütçe açığı rakamı 659 milyar 421 milyon TL olarak bırakılmıştı. Eylül ayında yayımlanan Orta Vadeli Program ile bütçe açığı rakamı 659 milyar TL’den 1 trilyon 633 milyar TL’ye çıkartılarak revize edilmişti. Kuşkusuz bu artışın nedeni, 2022 yılında ödemesi ertelenen başta doğalgaz olmak üzere enerji ödemeleri idi. Bu tutarlar 2024 yerel seçimleri öncesi, tekrar 2024 ortasına erteletilebilir mi? bekleyip göreceğiz.
Bugün sizlere; bütçe gelirlerinin %89’unu oluşturan vergi gelirlerinin 2023 yılının 11 ayı ve dolayısıyla 2023 yılının tamamında gösterdiği olağanüstü başarının nedenlerini açıklamaya çalışacağım.
ENFLASYON, AF YASALARI, EK DEPREM VERGİLERİ, KATMA DEĞER VE KURUMLAR VERGİSİ ORANLARININ YÜKSELTİLMESİ TABLOYA YANSIMIŞ
Aşağıdaki vergi gelirleri için; 2023 yılının tamamında yer alan hedefler ile birlikte 11 ayın gerçekleşen sonuçlarının yer aldığı tablo yer almaktadır.
Vergi tahsilat hedefi olarak yılın tamamı için belirlenen 4 trilyon 270 milyar TL rakamının 11 ay sonunda 4 trilyon 59 milyar TL olarak gerçekleşmesi, bu hedefin yılın tamamında çok rahat aşılacağını gösteriyor. Şimdi, bu başarıyı bera-
ber analiz edelim:
- Enflasyon nedeniyle yükselen Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi matrahları üzerinden alınan vergiler, enflasyon yetmezmiş gibi yapılan oran artışları ile tahsilat rekorları kırdılar. En güzel ve çarpıcı örneği hatırlatayım; 2020 yılının tamamında 71 milyar TL Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi tahsilat tutarı, 2023 yılının 11 ayında 456 milyar TL oldu. Bu rakam, tüketicinin enflasyon ile nasıl ezildiğinin belgesidir.
- Kurumlar Vergisi oranlarının 1 Ekim’den itibaren verilen beyannamelere uygulanmak üzere artırılması, 17 Kasım’da verilen geçici vergi beyannamelerinde etkisini gösterdi. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden kasım ayında 266 milyar TL tahsilat yapıldı. Banka ve finans kuruluşlarına Maliye mutlaka teşekkür edecektir.
- Depremin yarattığı finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla; ek Kurumlar Vergisi olarak 72 milyar TL ve ek Motorlu Taşıtlar Vergisi tahsilatı 27 milyar TL’nin de katkısının altını çizelim. Ayrıca bu yıl içinde çıkartılan 7440 sayılı Af Yasası kapsamında; 30 Kasım 2023 tarihine kadar vergi daireleri tarafından tahsil edilen 147 milyar 624 milyon TL’nin fark yarattığı muhakkak.
- Alkol, tütün tüketenler ile araç sahiplerinin kullandıkları benzin ve motorin için ödedikleri Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergileri ile gerçek rekortmen oldukları için haklarını teslim edelim.
- Son ve en önemli teşekkür, 2023 yılında sıfır kilometre binek otomobil satın alanlara gelsin. Matrah güncellemesi yapılmadığı için, neredeyse bütün otomobiller %80 Özel Tüketim Vergisi’ne tabi tutuldu ve sonuç; 11 ayda Motorlu Taşıtlar Özel Tüketim Vergisi tahsilat tutarı 379 milyar TL. Bu tahsilat tutarı toplam vergi tahsilatının tek başına %10’u.
Önümüzdeki yıl bütçesinde vergi tahsilat artış oranı %74 olarak belirlenmiş. Enflasyon düşecek, tüketim 2/3 oranında daralacak derken bu vergileri kim ödeyecek?
Bekleyip göreceğiz...
